Απολαύστε τα video
Το Σταυροσκιάδι (Τοπική Κοινότητα Σταυροσκιαδίου - Δημοτική Ενότητα ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ), ανήκει στον δήμο ΠΩΓΩΝΙΟΥ της Περιφερειακής Ενότητας ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα "Καλλικράτης".
Η επίσημη ονομασία είναι "το Σταυροσκιάδιον". Έδρα του δήμου είναι το Καλπάκι και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Ηπείρου.
Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο "Καποδίστριας", μέχρι το 2010, το Σταυροσκιάδι ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Σταυροσκιαδίου, της πρώην Κοινότητας ΠΩΓΩΝΙΑΝΗΣ του Νομού ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ.
Το Σταυροσκιάδι έχει υψόμετρο 918 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 40,031088611 και γεωγραφικό μήκος 20,4367883891. Οδηγίες για το πώς θα φτάσετε στο Σταυροσκιάδι θα βρείτε εδώ.
Το ολοκαύτωμα του Σταυροσκιαδίου
Εκείνοι που έζησαν τα δραματικά γεγονότα της Κατοχής, γνωρίζουν την απάνθρωπη και βάρβαρη τακτική που εφάρμοζαν οι Γερμανοί Ναζί. Στα κατοχικά χρόνια ο φόβος και ο τρόμος ήταν διάχυτος παντού. Οι κάτοικοι υπέφεραν από την έλλειψη και των πλέον στοιχειωδών. Πείνα, ανέχεια και δυστυχία. Δεν έφτανε το δράμα της Κατοχής για τους ανθρώπους του χωριού μας, ήρθε και η πυρπόλησή του για να καταφέρει το τελειωτικό πλήγμα.
Απέναντι και σε μικρή απόσταση είχαν στήσει τα μυδράλια. Σκέφτηκαν άλλον τρόπο εκτέλεσης. Για καλή τους τύχη κατέφτασε ένας ανώτατος αξιωματικός και άρχισε να κάνει βόλτες γύρω από τους συγκεντρωμένους κατοίκους. Η τύχη τους κρεμόταν από μια κλωστή. Ο Σωκράτης Παππάς πήρε το θάρρος να τους μιλήσει με σπασμένα γερμανικά. Τους είπε ότι οι αντάρτες που τους χτύπησαν δεν ήταν χωριανοί, περαστικοί ήταν. Οι Γερμανοί, αφού διεπίστωσαν ότι οι άντρες του χωριού ήταν παρόντες, σταμάτησαν την εκτέλεση. Σώθηκαν! Τους έβαλαν στη γραμμή και η πομπή ξεκίνησε για την Πωγωνιανή. Όταν η φάλαγγα έφτασε στον 'Aγιο Αθανάσιο αντίκρισαν πίσω τους φωτιές και καπνούς, το χωριό καιγόταν. Δαίμονες της κόλασης περιέρχονταν τα σπίτια και σαδιστικά τα περιέβρεχαν με πετρέλαιο και σε λίγη ώρα γίνονταν παρανάλωμα του πυρός. Σωστή κόλαση! Πενήντα έξι σπίτια αποτεφρώθηκαν.
Ο ουρανός σκοτείνιασε: Φρίκη και όλεθρος. Τα πάντα μεταβάλλονταν σε καπνούς και στάχτες. Πύρινες φλόγες τυλίγουν τα σπίτια και πυκνοί καπνοί καλύπτουν τον ουρανό. Φλόγες, καπνοί και αποκαΐδια. Τίποτε δεν έμεινε όρθιο. Τοίχοι μαυρισμένοι από τη φωτιά, σοκάκια γεμάτα στάχτες και σωροί από καπνισμένες πέτρες. Σώθηκε το Σταυροσκιάδι από τους Τούρκους και τους Τουρκαλβανούς και δεν γλίτωσε από τη βαρβαρότητα των Γερμανών.
Σήμερα ανοιχτές πληγές παραμένουν κάποια ερείπια για να θυμίζουν και να μαρτυρoύν την ανήκουστη καταστροφή. Οι όμηροι σκυφτοί, αμίλητοι, ράκη ψυχικά και σωματικά, φαντάσματα του εαυτού τους, έφτασαν στην Πωγωνιανή και στοιβάχτηκαν στο Δημοτικό Σχολείο Το απόγευμα 44 άντρες φορτώθηκαν στα αυτοκίνητα για τα Γιάννινα. Τους υπόλοιπους τους άφησαν ελεύθερους. Από τους 44 ομήρους που έφτασαν στα Γιάννινα 11 οι: Δωδης Aλέξανδρος, Δώδης Βασίλειος του Λεωνίδα, Γκόνος Βασίλειος του Σπυρίδωνα, Διαμάντης Εμμανουήλ του Γεωργίου, Σωτηρόπουλος Σωτήριος του Βασιλείου, Δόκος Βασίλειος του Αθανασίου, Παππάς Κωνσταντίνος του Βασιλείου, Κολέφας Βασίλειος του Ιωάννη, Τσίτσος Πέτρος του Δημητρίου, Αλεξιάδης Χαρίλαος του Ηρακλή και Αλεξιάδης Γεώργιος του Ηρακλή, εστάλησαν στη Γερμανία και 6 οι: Σωτηρόπουλος Αθανάσιος του Κωνσταντίνου, Σωτηρόπουλος Βασίλειος του Γεωργίου, Κολέφας Αχιλλέας, Τσόγκας Ιωάννης, Δάππας Αχιλλέας και Δώδης Ευάγγελος, πήραν το δρόμο για τη Θεσσαλονίκη. Οι υπόλοιποι 27 αφέθηκαν ελεύθεροι και επέστρεψαν στο χωριό. Τα γυναικόπαιδα, μετά από πέντε μέρες που έμειναν στην Πωγωνιανή, γύρισαν στο κατεστραμμένο χωριό τους. Όμως! Πού να μείνουν; Τα σπίτια καμένα, τα ζώα αρπαγμένα, το βιος ολόκληρης ζωής χαμένο χωρίς σκεπάσματα, χωρίς ρούχα να αλλάξουν, χωρίς μαγειρικά σκεύη. Συγκέντρωναν τα μισοκαμένα πράγματα και πάσχιζαν να κρατηθούν στη ζωή! Δεν άργησε να κάνει την εμφάνιση η πείνα. Είχαν και το μυαλό τους στους άντρες που έλειπαν από το χωριό.
Οι περιπέτειες της επιβίωσης κατά το διάστημα του καλοκαιριού και του δύσκολου χειμώνα που ήρθε βαρύς ξεπερνούν την ανθρώπινη φαντασία. Προσπαθούν, με τις δυνάμεις που τους είχαν απομείνει, να συμμαζέψουν τα σπίτια τους ζώντας σε πρόχειρες καλύβες. Μόνο η ψυχική τους αντοχή και η δύναμη της θέλησής τους τους έσωσε.
Ο πόλεμος τέλειωσε με νίκη των Συμμαχικών Δυνάμεων. Οι Γερμανοί εγκατέλειψαν ηττημένοι τον τόπο. Την 'Aνοιξη του 1945 επέστρεψαν οι όμηροι στα σπίτια τους και στις οικογένειές τους. Το κράτος άρχισε, με όσα μέσα διέθετε, να επουλώνει τις πληγές που άφησε πίσω του ο πόλεμος και η κατοχή.
Κάποια μικρή, αλλά ευπρόσδεκτη βοήθεια, στέλνονταν και στα χωριά, Η ζωή σιγά-σιγά επανερχόταν στους φυσιολογικούς της ρυθμούς
Γιάννης Κολέφας (1927 - 1986) από το Σταυροσκιάδι Πωγωνίου
Γεννήθηκε το 1927 στο χωριό Σταυροσκιάδι Πωγωνίου στην Ήπειρο. Το 1955 αποφοιτά απο την Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, έχοντας παρακολουθήσει το εργαστήριο ζωγραφικής του Γιάννη Μόραλη.Με υποτροφία της Ιταλικής Κυβέρνησης ξεκινά μεταπτυχιακές σπουδές στην Ακαδημία καλών Τεχνών της Φλωρεντίας και το 1961, με υποτροφία του Ι.Κ.Υ ολοκληρώνει τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Ραβέννας, πάνω στη ζωγραφική και στην τεχνική και αποκατάσταση του ψηφιδωτού. Με υποτροφία της ιταλικής κυβέρνησης, ολοκληρώνει τις σπουδές του στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Φλωρεντίας, πάνω στη ζωγραφική και στην τεχνική και αποκατάσταση του ψηφιδωτού.
Από το 1964 έως το 1973 εργάζεται στο Κεντρικό Εργαστήριο Συντηρήσεως και Αποκαταστάσεως Ζωγραφιών και Ψηφιδωτών στο Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο της Αθήνας, διδάσκοντας ταυτόχρονα τη συντήρηση του ψηφιδωτού στη Σχολή Εκπαιδεύσεως Συντηρητών Αρχαίων του Μουσείου. ως στέλεχος και διδάσκων του.Δημιουργεί συνεργεία με βασικούς συνεργάτες τον Θωμά Μπογόιτση, Αλέκο Καλαϊτζή και Κώστα Γεωργούση και για είκοσι και πλέον χρόνια ταξιδεύει, επιβλέπει και καθοδηγεί, συντηρώντας ψηφιδωτά, σε όλη την Ελλάδα και στα Ιεροσόλυμα, εφαρμόζοντας σύγχρονες πρωτοποριακές μεθόδους συντήρησης και αποκατάστασης των έργων.
Το 1969 πραγματοποιεί εργασίες συντήρησης των ψηφιδωτών της Μονής Τιμίου Σταυρού στα Ιερσόλυμα.
To 1978,μετά τους σεισμούς στη Θεσσαλονίκη,το Υπουργείο Πολιτισμού του αναθέτει την ευθύνη και εποπτεία της αποκατάστασης των ψηφιδωτών στα βυζαντινά μνημεία της πόλης, μέχρι το 1983.Το 1981 γίνεται μέλος της επιτροπής για την αποκατάσταση των ψηφιδωτών στην Ιερά Μονή Δαφνίου Αττικής.
Το 1981 πραγματοποιεί αποστολή στην Κρακοβία της Πολωνίας, στο πλαίσιο των ανταλλαγών Μορφωτικών Σχέσεων της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών και της Σχολής Καλών Τεχνών της Κρακοβίας.
Το 1984 αναγορεύεται Επίκουρος Καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών.
Για συντήρηση: Ως ο πρώτος επιστημονικά καταρτισμένος συντηρητής ψηφιδωτού στη χώρα,ξεκινά μια νέα εποχή στην σχεδόν άγνωστη και εμπειρική μέχρι τότε συντήρηση των ψηφιδωτών. Θεωρεί ότι η τεχνική και επιστημονική γνώση και η τεκμηρίωση της κάθε λεπτομέρειας των μεθόδων και υλικών, είναι απαραίτητες, ώστε ο συντηρητής να είναι ικανός να εκτιμήσει την ιστορική και καλλιτεχνική αξία, την κατάσταση διατήρησης του έργου και τελικά τον τρόπο με τον οποίο αυτό θα συντηρηθεί και θα παραδοθεί πάλι στο χρόνο.
Επίμονη υπήρξε η προσπάθειά του στην καθιέρωση υλικών συμβατών και αναστρέψιμων, όπως επίσης και σε ορισμένες πρωτοποριακές τεχνικές που εφάρμοσε στη συντήρηση των ψηφιδωτών:
-Στις φορητές κατασκευές, αντικαθιστά τις σιδερένιες ενισχύσεις με αλουμινένια πλαίσια
-Αντικαθιστά το τσιμεντοκονίαμα με ασβεστοθηραϊκά κονιάματα.
-Το 1966 πραγματοποιεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα την αποκόλληση ψηφιδωτού δαπέδου (5ου αι. μ.Χ.) με την μέθοδο του κυλίνδρου (ρολού) στον αύλειο χώρο του Βυζαντινού Μουσείου.
-Το 1966, ξεκινούν στη Ρόδο οι εργασίες απόσπασης και συντήρησης τριών ψηφιδωτών δαπέδων, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το 1977. Πραγματοποιείται ένας άθλος συντήρησης, αποσπώντας από τον ανασκαφικό χώρο της πόλης τρεις βoτσαλωτές παραστάσεις (έκτασης περίπου 12 τ.μ η κάθε μία), με τη μέθοδο του "σάντουιτς". Με την πρωτοεφαρμοζόμενη αυτή μέθοδο, τα ψηφιδωτά δάπεδα τοποθετήθηκαν ανάμεσα σε καδρόνια και νοβοπάν, χωρίς όμως να μετακινηθούν τα ίδια από την in situ θέση τους. Μεταφέρθηκαν ολόκληρα σε χώρους του Αρχαιολογικού Μουσείου της Ρόδου προς καθαρισμό και συντήρηση, ώστε να μπορούν μετά να τοποθετηθούν σε ειδικά κατασκευασμένα μεταλλικά ανοξείδωτα τελάρα, ως φορητά πλέον έργα τέχνης. Σήμερα κοσμούν τοίχους και χώρους του αρχαιολογικού μουσείου της Ρόδου.
To 1978,μετά τους σεισμούς στη Θεσσαλονίκη,το Υπουργείο Πολιτισμού του αναθέτει την ευθύνη και εποπτεία της αποκατάστασης των ψηφιδωτών στα βυζαντινά μνημεία της πόλης, μέχρι το 1983.Το 1981 γίνεται μέλος της επιτροπής για την αποκατάσταση των ψηφιδωτών στην Ιερά Μονή Δαφνίου Αττικής.
Ιδιαίτερο βάρος έδινε στη μελέτη και εφαρμογή όλων των προκαταρκτικών εργασιών συντήρησης και τεκμηρίωσης τους και στη συνεργασία με πολλές άλλες ειδικότητες επιστημόνων. Στη διαμόρφωση του χώρου, ώστε να διευκολυνθεί το έργο της συντήρησης, στη δημιουργία των κατάλληλων περιβαλλοντικών συνθηκών για την προστασία του έργου και των συντηρητών, στη λεπτομερή τεκμηρίωση της παθολογίας με σχεδιαστικές αποτυπώσεις και φωτογραφίσεις με ασπρόμαυρο φιλμ και έγχρωμες διαφάνειες,στη δημιουργία κατάλληλου μικροκλίματος, στις συνεχείς περιβαλλοντικές μετρήσεις, στις αναλύσεις και παρασκευή κατάλληλων κονιαμάτων, τοπογραφικές αποτυπώσεις,κατασκευές ή παραγγελίες ειδικών τελάρων, πλεγμάτων και καρφίδων,ειδικών ξυλοτύπων για την τοποθέτηση των ψηφιδωτών τεμαχίων μετά την αποκόλληση και την ακριβή επανατοποθέτηση κ.α.
Θεωρούσε απαραίτητη προϋπόθεση την αντιστρεψιμότητα όλων των υλικών και μεθόδων της συντήρησης, σεβόμενος τα παλαιά υλικά, τις παλαιές ψηφίδες και τα ιστορικά αποτυπώματα του κάθε έργου.
Ζωγραφικά και ψηφιδωτά έργα Γιάννη Κολέφα. Όσον αφορά στο προσωπικό καλλιτεχνικό του έργο, έχει πραγματοποιήσει ατομικές και έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες ομαδικές και διεθνείς εκθέσεις, με βραβεύσεις και διακρίσεις.
Υπήρξε δημιουργός με ξεχωριστή προσωπικότητα, αστείρευτη έμπνευση και φαντασία, αδρό ύφος και ειλικρινή λαϊκότητα. Στις ελεύθερες ζωγραφικές και ψηφιδωτές δημιουργίες του διαφαίνονται τα προσωπικά του βιώματα και οι βαθιές του ρίζες στη γη της Ηπείρου και τις μνήμες της.
Κατά τη διάρκεια των ταξιδιών που πραγματοποιεί ως συντηρητής, αποτυπώνει με το χρωστήρα του την ομορφιά των τόπων που επισκέπτεται. Τα έργα του ξεχωρίζουν για τον χρωματικό πλούτο της παλέτας και την απόλυτα προσωπική απόδοση της ελληνικής φύσης, μπολιασμένη με την απλότητα της λαϊκής τέχνης. Ζωγραφίζει ρεαλιστικά απόψεις πόλεων και νησιών ιδωμένες από πρωτότυπες οπτικές γωνίες, μεταφέροντας στον σημερινό θεατή την προσωπική του συνείδηση της ελληνικής γης.
Ανέδειξε την τέχνη του ψηφιδωτού σε αρχιτεκτονήματα, δημόσια κτίρια και κατοικίες, τόσο στην Ελλάδα , όσο και στο εξωτερικό. Αγιογράφησε πολλούς ναούς με ψηφιδωτές παραστάσεις,βασιζόμενος στα πρότυπα της βυζαντινής τέχνης, με τελική όμως έκφραση της προσωπικής καλλιτεχνικής του άποψης.
Το 1985 αποπερατώνει τη μνημειακή ψηφιδωτή σύνθεση (75τ.μ), στην αίθουσα εκδηλώσεων του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, την οποία ξεκίνησε το 1983.
Φεύγει από τη ζωή στις 13 Μαΐου του 1986.
Ακολούθησαν πολλές αναδρομικές εκθέσεις,τόσο του προσωπικού καλλιτεχνικού του έργου, όσο και αυτού της συντήρησης, καθώς και τιμητικές εκδόσεις-αφιερώματα.
Δημοσιεύσεις: 1979. Δημοσιεύει το βιβλίο «Μελέτη πάνω σε ένα ψηφιδωτό δάπεδο (Το ψηφιδωτό με βότσαλο Βελλερεφόντης)».
1982. Δημοσιεύει το βιβλίο «Το κυνήγι του λιονταριού (Το χρονικό της αποκατάστασης του ψηφιδωτού)».
1983. Δημοσιεύει το βιβλίο » Η Τεχνική του ψηφιδωτού».
1985. Δημοσιεύει το βιβλίο «Αποκακτάσταση των ψηφιδωτών».
Το αυθεντικό ημερήσιο πανηγύρι της Αγίας Παρασκευής στο Σταυροσκιάδι Πωγωνίου!!!
Ένα εναλλακτικό ημερήσιο πανηγύρι στις 26 Ιουλίου, της Αγίας Παρασκευής, μπορεί να απολαύσει κανείς στο γραφικό χωριό του Πωγωνίου το Σταυροσκιάδι.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου