Φόρος τιμής στην ηρωίδα «Τζουμερκιώτισσα μάνα»

Φωτογραφία: Κώστας Μπατσής

Μια υπέροχη θεατρική παράσταση που μπορεί να έρχεται από το παρελθόν αλλά έχει ελπιδοφόρο παρόν και ευοίωνο μέλλον

Του Χαράλαμπου Γαλιάνδρα-Αρτινού

Χρόνια, πολλά χρόνια είχα να παρακολουθήσω θεατρική παράσταση όπως αυτή που παρουσιάστηκε πρόσφατα στη φιλόξενη και ευρύχωρη αίθουσα εκδηλώσεων του Δήμου Ηλιούπολης Αττικής.
Μια παράσταση-φόρος τιμής στην «Τζουμερκιώτισσα μάνα» «… τη γυναίκα που αγκομαχώντας στις στράτες, κρεμασμένη στα καταράχια, ανηφορίζοντας χωρίς σταματημό, με ρυτιδιασμένο, αλλά καθάριο πρόσωπο κι ολάνθιστη την καρδιά της, πάντα με χαμόγελο αισιοδοξίας, κράτησε αλύγιστο και ατόφιο το Τζουμέρκο…».



Φωτογραφία: Κώστας Μπατσής

 Μια παράσταση βασισμένη στο καταπληκτικό σενάριο του πατριδολάτρη συγγραφέα, άξιου τέκνου των Αγνάντων, Χρίστου Τούμπουρου, σκηνοθετημένη από την έμπειρη Μαργαρίτα Μαρατζοπούλου και πλαισιωμένη από προβολή αθάνατων μαυρόασπρων φωτογραφιών από την καθημερινή-αλλοτινή ζωή της Τζουμερκιώτισσας μάνας και επενδεδυμένες με αθάνατη ηπειρώτικη μουσική του αείμνηστου μπάρμπα-Τάσου Χαλκιά και πανοραμικές εικόνες απ΄όλα τα πανέμορφα χωριά των Τζουμέρκων που τις συνόδευαν παραδοσιακή μουσική και τραγούδια ερμηνευόμενα από τον Αντώνη Κυρίτση.
Όμως όλη η τζουμερκιώτικη πανδαισία αναδύθηκε μέσα από το κυρίως… πιάτο, αυτό της θεατρικής παράστασης και την καταπληκτική απόδοση των ερασιτεχνών ηθοποιών, την οποία θα ζήλευαν πολλοί επαγγελματίες. Μια παράσταση γεμάτη Τζουμέρκο, που είχε όλα όσα συγκροτούσαν την ντόπια παράδοση, τα ήθη, τα έθιμα. Μα πάνω απ΄όλα τη χιλιοβασανισμένη μάνα.

Τη μάνα «… που αμπήδ΄σε βάσανα, πίκρες και στεναχώριες, που πάλαιψε και νίκησε το φασισμό και τον έστ΄λε στα γκρεμοτσακίδια, που πίστεψε στον τόπο της και μεγάλωσε τη φαμιλιά της με αξιοπρέπεια, ήθος και φιλότιμο, που το πλατύ σαν ήλιος χαμόγελό της και η φεγγαροστόλιστη ματιά της δεν μπορεί να συγκριθεί με όλο το χρυσάφι του ντουνιά».
Σ΄αυτή τη μάνα που βίωσε ανείπωτους πόνους και καημούς, στερήσεις, χωρισμούς και μοναξιά, ξεριζωμό, ξενιτιά, φτώχεια και ορφάνια είναι αφιερωμένες οι τέσσερις από τις πέντε πράξεις της παράστασης. Στην πρώτη και στη δεύτερη πράξη, «Τα παντρολογήματα της Ρίνας» και «Τα αρραβωνιάσματα», πρωταγωνιστεί η αξεπέραστη, ταλαντούχα ερμηνεύτρια Ελένη Βόμβα, η οποία κατενθουσίασε το κοινό αποσπώντας τα θερμότερα των χειροκροτημάτων. Εξίσου σημαντικές στο ρόλο της μητέρας υπήρξαν και οι Κατερίνα Κοντογεώργου-Κώστα, στο επεισόδιο «Το παιδί στην ξενιτιά» και η Βούλα Κοντογεώργου-Φίλου στο επεισόδιο «Η Τζουμερκιώτισσα μάνα αναπολεί και αγανακτεί». Τη θεατρική ομάδα πλαισίωσαν με τις επίσης καλές ερμηνείες τους και οι Ν. Κατσούλης, Θ. Γατσίας, Γ. Κωστούλας, Ελευθερία Κωστούλα, Απ. Κωστούλας, Στέλλα Λυκογιάννη, Γ. Ματσούκας, Γ. Χατζηγιάννης και Μαριάνθη Καραδήμα.
Μέσα από τις πέντε πράξεις του έργου εντρυφήσαμε και βιώσαμε τα ήθη και τα έθιμα περασμένων-αλησμόνητων χρόνων εκεί στα άπιαστα και απάτητα γκρεμοτόπια των Τζουμέρκων, αλλά πήραμε και μια σύγχρονη γεύση από τη σημερινή διαμορφούμενη συνεχώς και επιδεινούμενη κατάσταση σε όλους τους τομείς και ιδιαίτερα αυτών του πολιτισμού, των ηθών, των εθίμων, της παράδοσης. Παράδοσης που πηγάζει και μέσα από τα τραγούδια μας, τα οποία ακούγονταν κατά τη διάρκεια της παράστασης από τον καλλίφωνο συμπατριώτη μας Γιώργο Μεράτζα. Όσο για την ονειρική βραδιά που ζήσαμε μας προϊδέασε με εξαίσια κείμενα-γέφυρες μεταξύ ομιλητών και πράξεων η ολόδροση τσούπρα του Χρίστου Τούμπουρου, Μαρία. Η οποία μας μύησε στο ρόλο της Τζουμερκιώτισσας μάνας, «… αυτής της ηρωίδας που βάσταξε στην πλάτη της ατόφιο το Τζουμέρκο και το διατήρησε ελεύθερο με παράδοση, αξίες, πολιτισμό».
Αυτή τη μάνα τίμησαν τόσο ο σεναριογράφος, όσο και οι συντελεστές της παράστασης και οι πολυπληθείς θεατές οι οποίοι δημιούργησαν αδιαχώρητο στην αίθουσα, αναγκάζοντας πολλούς ν΄αποχωρήσουν.
Στον αποδιδόμενο φόρο τιμής στη Τζουμερκιώτισσα μάνα, τους Τζουμερκιώτες και τους απόδημους Ηπειρώτες απευθύνθηκαν με τα θερμότερα λόγια ο πρόεδρος του Συλλόγου Ηπειρωτών Ηλιούπολης κ. Νίκος Σπέγγος και ο οικοδεσπότης δήμαρχος κ. Βασίλης Βαλασσόπουλος.
Ήταν αναμφίβολα μια εξαίσια Τζουμερκιώτικη πανδαισία που άγγιξε την καρδιά όλων μας και γι΄αυτό απέσπασε παρατεταμένα χειροκροτήματα. Και ήταν μια παράσταση-διαμάντι που θα ζήλευαν πολλοί Αθηναίοι θιασάρχες. Και θα έχουν την ευκαιρία να την παρακολουθήσουν προσεχώς, αν ενδιαφέρονται για εισπρακτική επιτυχία, αφού κατόπιν πολλαπλών αιτημάτων από όσους δεν κατάφεραν να την παρακολουθήσουν θα ξανανέβει τόσο στην Ηλιούπολη, όπως και σε άλλες καλοκαιρινές εκδηλώσεις Ηπειρωτών τόσο στην Αττική όσο και στα Τζουμέρκα.
Μια παράσταση από Τζουμερκιώτες-Ηπειρώτες ερασιτέχνες ηθοποιούς που αποδεικνύουν περίτρανα πως ο σπόρος που έσπειρε το καταξιωμένο τέκνο της Πλατανούσας Γ. Κοτζιούλας, ιδρύοντας σε δύσκολα χρόνια το Θέατρο του Βουνού, εξακολουθεί ν΄ ανθεί και να καρπίζει. Αδιάψευστη απόδειξη και λαμπρό παράδειγμα η θεατρική ομάδα «Βορείως», του Δήμου Βορείων Τζουμέρκων που παράγει σημαντικό έργο.
Αγαπητέ κ. Τούμπουρε, εκλεκτοί συντελεστές της παράστασης ευχαριστούμε γιατί με το έργο και την απόδοσή σας αναδείξατε την ιστορία της Τζουμερκιώτισσας μάνας, της μάνας μας και τις πατροπαράδοτες αξίες μας.