Δείτε τα video
Αγορά Παραμυθιάς Θεσπρωτίας
Η Αγορά, (πρώην Λιογκάτι), είναι ελληνικό χωριό του δήμου Σουλίου της περιφέρειας Ηπείρου (Σχέδιο Καλλικράτης). Ανήκει στην κοινότητα Σκανδάλου Θεσπρωτίας της οποίας και ακολουθεί τη διοικητική υπαγωγή.
Βρίσκεται παρά τον ποταμό Κωκυτό στους πρόποδες του Κορύλα. Πρόκειται για ημιορεινό χωριό σε υψόμετρο 220 μ., ο πληθυσμός του οποίου, ασχολούμενος κυρίως με την μικροκτηνοτροφία και με τη γεωργία, το 1928 αριθμούσε 60 κατοίκους. Το 1971 έφθασε τους 223 κατοίκους ενώ στην απογραφή του 2001 αριθμούσε 208 κατοίκους.
Εκκλησιαστικά υπάγεται στη Μητρόπολη Παραμυθίας, Φιλιατών, Γηρομερίου και Πάργας. Η εκκλησία του χωριού είναι αφιερωμένη στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος.
- Παλαιότερη ονομασία του χωριού ήταν Λιογκάτι μέχρι το 1927 όπου μετονομάστηκε σε Αγορά
Tο κάστρο της Αγοράς
«Το κάστρο της Αγοράς (πρώτα Λιογκάτι) επικάθεται επί λόφου, πάνου από το χωριό, ο οποίος από τρία μέρη περιβάλλεται από γκρεμούς κι από τα βορειανατολικά φράζεται με ισοδομικό τοίχος. Η κορυφή καταλήγει σε κακοτράχαλο ίσιωμα έκτασης τεσσάρων περίπου στρεμμάτων, 75 μ. μάκρους και 55 πλάτους. Κομμάτια αγγείων και κεραμιδιών στέγης απαντούνται έξω του κάστρου. Από το τείχος σώζεται ένα μικρό κομμάτι ύψους 2,50 μ. χτισμένο με κροκαλόπαγες ασβεστολιθικές πέτρες (σπελολίθαρα). Λέγεται πως στη θέση του χωριού υπήρχε στα παλιά χρόνια πόλη με αγορά που βούλιαξε. Γι' αυτό και το χωριό μετονομάστηκε Αγορά. Το έδαφος αποτελείται από λίσβα με πολλά νερά και βουλιάσματα και πιθανώς η παράδοση να είναι σωστή. Κοντά σε μεγάλη νερομάνα σώζεται ασβεστολιθική πλάκα, κατώφλι αρχαίας αρχοντικής οικίας, μάκρους 1,65 μ. πλάτους 0,65 και πάχους 0,30» (Μουσελίμη Σπύρου. Αρχαιότητες της Θεσπρωτίας. Γιάννινα 1980, σελ. 49,50)
Θεσπρωτία.
Η Θεσπρωτία είναι από τις πιο προικισμένες σε φυσική ομορφιά περιοχές της Ηπείρου. Διαθέτει ορεινές περιοχές που γοητεύουν με τα καταπράσινα τοπία και τους επιβλητικούς τους όγκους, παραθαλάσσια χωριά που μαγεύουν με τις δαντελωτές ακρογιαλιές τους και τα απάνεμα γραφικά λιμανάκια τους. Η περιοχή κατοικείται από τα πανάρχαια χρόνια. Στα εδάφη της η μυθολογία έσμιξε με την ιστορία, δημιουργώντας ένα ξεχωριστό ιστορικό μωσαϊκό.
Ιστορία
Η εμφάνιση του ανθρώπου στην Θεσπρωτία ανάγεται στην Παλαιολιθική Περίοδο. Αυτό αποδεικνύεται από τα ευρήματα στο Ελευθεροχώρι στις σπηλιές της Ψάκας και της Σίδερης, καθώς και σε διάφορες περιοχές της κοιλάδας του Κωκυτού . Είναι ευρέως γνωστή η εγκατάσταση των Θεσπρωτών περί το 2000 π.Χ. στην Ήπειρο, οι οποίοι ιδρύουν οικισμούς και εδραιώνονται στην περιοχή. Η ρωμαϊκή κατάκτηση που ακολούθησε ευνόησε την ανάπτυξη πόλεων. Η πιο γνωστή από αυτές ήταν η Φωτική, που βρισκόταν βόρεια της Παραμυθιάς, και η ίδρυση της οποίας ανάγεται στον 1ο π.Χ. αι. Η Θεσπρωτία, καθ' όλη τη διάρκεια της Βυζαντινής αυτοκρατορίας αποτελούσε τμήμα της διοικητικής μονάδας της Παλαιάς Ηπείρου. Η γεωγραφική της θέση την καθιστούσε προπύργιο του δυτικού άκρου της αυτοκρατορίας. Γι' αυτό το λόγο δεχόταν πολύ συχνά ληστρικές επιδρομές και επιθέσεις. Στη συνέχεια αποτελεί τμήμα του Δεσποτάτου της Ηπείρου, ενώ το 15ο αιώνα αποτελεί διοικητικό κομμάτι της Βενετσιάνικης Δημοκρατίας. Οι Βενετοί, κυρίαρχοι της Αδριατικής και του Ιονίου, ενδιαφέρονται ιδιαίτερα για τη Σαγιάδα, το Φανάρι και την Πάργα. Ιδρύουν οικισμούς μεταξύ των οποίων η Οσδίνας ή Ουζντίνας (σημερινές Πέντε εκκλησιές), η Ηγουμενίτσα και η Παραμυθιά οι οποίες γνωρίζουν μεγάλη ακμή. Μετά τους Βενετούς ακολουθούν οι Οθωμανοί. Οι περιοχές του κάμπου γίνονται τσιφλίκια και αναπτύσσονται το εμπόριο και η βιοτεχνία ενώ οι Οθωμανοί χτίζουν τζαμιά, χάνια και άλλα οικοδομήματα. Οι κάτοικοι των πεδινών περιοχών δουλεύουν στα τσιφλίκια και είναι υποχρεωμένοι να πληρώνουν φόρο στο οθωμανικό κράτος, ενώ αναπτύσσονται τεχνικές, εμπορικές και βιοτεχνικές δραστηριότητες όπως η βυρσοδεψία, τα παζάρια, η χειροτεχνία, η σιδηρουργία, η χαλκουργία κτλ. Οι εκτεταμένες πεδιάδες της Θεσπρωτίας χρησιμοποιούνται επίσης από τους νομαδικούς κτηνοτροφικούς πληθυσμούς ως βοσκοτόπια. Εξαίρεση στην πληρωμή φόρου αποτελούσαν οι ορεινές περιοχές και συγκεκριμένα η περιοχή του Σουλίου, η αυτονομία του οποίου πέρασε στη συλλογική μνήμη, όχι μόνο της περιοχής, αλλά και ολόκληρου του ελληνικού έθνους, ως συμβολικός τόπος αντίστασης στην οθωμανική κυριαρχία. Οι κάτοικοι του Σουλίου ασχολούνταν με την κτηνοτροφία ενώ η περιοχή αποτελούσε καταφύγιο για όσους διώκονταν από τους Οθωμανούς. Από την Παραμυθιά καταγόταν ο Διονύσιος ο Φιλόσοφος ή Σκυλόσοφος ο οποίος οργάνωσε την πρώτη επαναστατική κίνηση στα Ιωάννινα το 1611.
Ανθρωποι και Πολιτισμός
Το μεγάλο μέρος του πληθυσμού της περιοχής σήμερα ασχολείται με τη γεωργία, ιδιαίτερα με την παραγωγή κηπευτικών με χρήση θερμοκηπίων, την καλλιέργεια ρυζιού και βαμβακιού, καθώς και την καλλιέργεια ελαιόδεντρων που παράγουν εκλεκτής ποιότητας λάδι και μεγάλες βρώσιμες ελιές. Επίσης στους κάμπους καλλιεργούνται εσπεριδοειδή και φρούτα. Με την κτηνοτροφία, σε αντίθεση με το παρελθόν, όπου οι κάμποι της Θεσπρωτίας αποτελούσαν τα μεγάλα βοσκοτόπια των Βλάχων και των Σαρακατσάνων της Πίνδου, σήμερα ασχολούνται όλο και λιγότεροι, ενώ η αλιεία στον ποταμό Καλαμά και στα παράλια του Ιονίου Πελάγους, προσφέρει σημαντικά στην τοπική οικονομία. Η βιοτεχνία είναι και αυτή λιγότερο ανεπτυγμένη σε σχέση με το εμπόριο που αναπτύσσεται μέσω του λιμανιού της Ηγουμενίτσας και τον τουρισμό, που αποτελούν πολύ σημαντικούς παράγοντες της οικονομίας της ευρύτερης περιοχής. Η ευρύτερη περιοχή της Θεσπρωτίας γνώρισε πολύ έντονα τη μετανάστευση και την ξενιτιά ιδιαίτερα από τη δεκαετία 1950 και μετά, με κύριο προορισμό την Γερμανία αλλά και τις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης. Το γεγονός αυτό πέρασε ως βίωμα στους κόλπους των τοπικών πολιτισμών και εκφράστηκε έντονα μέσα από την μουσική τους παράδοση. Η μουσική παράδοση της περιοχής εντάσσεται στην ευρύτερη μουσική παράδοση της Ηπείρου με επιρροές τόσο από την Αλβανία, το πολυφωνικό τραγούδι και τη γιαννιώτικη παράδοση, όσο και από την αρβανίτικη δημοτική μουσική της περιοχής. Το πολυφωνικό τραγούδι το συναντάμε στην περιοχή των Φιλιατών. Πρόκειται για μια ιδιαίτερη τεχνική τραγουδίσματος που στον ελληνικό χώρο εντοπίζεται στην συνοριακή περιοχή που εκτείνεται από τις ακτές του Ιονίου και φτάνει μέχρι την περιοχή της Κόνιτσας και από τον ποταμό Καλαμά έως τα ελληνοαλβανικά σύνορα. Οι πολιτιστικοί σύλλογοι, οι θεατρικές ομάδες και οι λοιποί φορείς της Ηγουμενίτσας και της Παραμυθιάς συμβάλουν στην γενικότερη πολιτιστική ζωή του τόπου. Τους καλοκαιρινούς μήνες οργανώνονται σε όλο το νόμο ποικίλες πολιτιστικές εκδηλώσεις, όπως τα Θεσπρωτικά, Φεστιβάλ πολυφωνικού τραγουδιού, συναυλίες, εκθέσεις φωτογραφίας. Τα παραδοσιακά πανηγύρια συγκεντρώνουν πλήθος κόσμου ιδιαίτερα τους ξενιτεμένους της περιοχής.
Χωροθέτηση
Ο Νομός Θεσπρωτίας είναι ένας από τους 4 νομούς της Ηπείρου, και βρίσκεται στο Β.Δ. τμήμα της. Συνορεύει προς τα Β. με την Αλβανία, με το νομό Ιωαννίνων στα ανατολικά και προς τα Ν. με το νομό Πρεβέζης. Από δυτικά βρέχεται από το Ιόνιο πέλαγος.Η έκτασή του είναι 1515 τ.χλμ. και ο πληθυσμός του φτάνει τους 44.488 κατοίκους.Αποτελείται από τους δήμους Ηγουμενίτσας, Σαγιάδας, Αχέροντα, Συβότων, Μαργαριτίου, Παραποτάμου, Παραμυθιάς, Φιλιατών και της κοινότητες Πέρδικας και Σουλίου.Το μεγαλύτερο μέρος του νομού είναι ορεινό. Στη Δ. πλευρά του υπάρχουν τα όρη Φιλιατών υψ. 1064 μ., και τα όρη της Πάργας υψ.927 μ. . Στα σύνορα με την Αλβανία δεσπόζουν τα όρη Τσαμαντά, ενώ στη μεριά προς το νομό Ιωαννίνων βρίσκουμε τη συνέχεια των ορέων Τσαμαντά με την Μουργκάνα υψ.1806 και της Παραμυθιάς, που αποτελούν προέκταση των θρυλικών Σουλιώτικων βουνών με τις κορυφές Γκορίλα υψ 1658μ. και Χιονίστρα υψ 1644μ., Όσο πλησιάζουμε τη θάλασσα, όμως, συναντάμε πολλές πεδιάδες, όπως τις πεδιάδες του Καλαμά, της Παραμυθιάς, του Αχέροντα και του Μαργαριτίου. Ο σπουδαιότερος ποταμός του νομού είναι ο Θύαμις (Καλαμάς) με παραπόταμους τους Λαγκαδίτσα, Καλπακιώτικο και Χάβο. Πρωτεύουσα του νομού είναι η Ηγουμενίτσα, που είναι χτισμένη πάνω στον ομώνυμο κόλπο.
Φύση-Περιβάλλον
Ο νομός είναι γεμάτος από υγρoτόπους με πλούσια χλωρίδα και πανίδα. Το Φαράγγι Αχέροντα, το δέλτα Καλαμά, το έλος Καλοδικείου, τα όρη Μουργκάνας, το δάσος πάνω από την πόλη, το Δρέπανο με την εκτεταμένη αμμουδιά και τη λιμνοθάλασσα, πέρασμα αποδημητικών πουλιών, τη χερσόνησο της Λυγιάς, τον αξιόλογο υγρότοπο του παλαιού δέλτα του Καλαμά καθώς και τη νησίδα Πρασούδι.
Ασφάκες, σπάρτα, λαδανιές, φτέρες, πλατάνια, ιτιές, αριές και άλλα είδη (περίπου 180) συνθέτουν τη χλωρίδα του νομού. Ανάμεσά τους πολλά σπάνια, όπως η μόλτκια η πετρώδης, η σκαβιόζα η ηπειρωτική, η σκουτελλάρια η λειμώνιος, αρκετά ενδημικά της Ελλάδας (δηλαδή είδη που φύονται μόνο στη χώρα μας), όπως τα Cerastium brochypelatum ssp. pindigenum και Crepis hellenicα ssp. hellenicα. Διαθέτει επίσης πλούσια πανίδα που αποτελείται από τσακάλια, ζαρκάδια, σκαντζόχοιρους, δασοποντικούς, κουνάβι, νυχτερίδα, αλεπού, κ.α., Από αμφίβια δεντροβάτραχος, λιμνοβάτραχος, σαλαμάνδρα κ.α., και ερπετά, ποταμοχελώνα, κονάκι, οχιά, κοινή πρασινόσαυρα κ.α.. Η ορνιθοπανίδα της περιοχής είναι από τις πλουσιότερες στην Ήπειρο με σημαντικά είδη όπως: λαγγόνα, αργυροπελεκάνος, αργυροτσικνιάς, σταχτόχηνα, πρασινοκεφαλόπαπια, πελεκάνος, φαλαρίδα. Εξίσου σημαντική είναι και η ιχθυοπανίδα της περιοχής με είδη όπως η σαρδέλα, παπαλίνα, χέλι, ζαργάνα, αθερίνα, κέφαλος, μουξινάρι, γάστρος, λαβράκι, συναγρίδα, τσιπούρα, λυθρίνι, μουρμούρι, σπάρος , γόπα, κουτσομούρα, μπαρμπούνι, γουβί, γλώσσα.
Οι εκβολές του Καλαμά
Βρίσκονται στο δυτικό τμήμα του νομού έχουν έκταση 8.531τ.χλμ. και είναι ενταγμένες στο δίκτυο Natura 2000. Η ένωση του γλυκού με το αλμυρό νερό, δημιουργεί μεγάλη ποικιλία από οικότοπους, λιμνοθάλασσες, γλυκόβαλτους, καλαμώνες, αλμυρόβαλτους, λασποτόπια, που έχουν μεγάλη αξία γιατί φιλοξενούν σημαντικούς αριθμούς πουλιών. Μεγάλες εκτάσεις από πλημμυρισμένα έλη αποτελούν μεταναστευτικούς σταθμούς για τα πουλιά και είναι εξίσου ζωτικοί με τις περιοχές, όπου αναπαράγονται ή ξεχειμωνιάζoυν. Η εξαιρετικά σπάνια λεπτομύτα έχει παρατηρηθεί εδώ, κατά το μακρύ ταξίδι της ανάμεσα στην Κεντρική Αφρική και τη Σιβηρία. Στις εκβολές έρχονται ερωδιοί για να ξεχειμωνιάσουν. Ο αριθμός των αργυροτσικνιάδων, που διαχειμάζουν στον Καλαμά, είναι από τους μεγαλύτερους στην Α. Μεσόγειο.
Το έλος Καλοδίκι
Βρίσκεται στα νότια του νομού Θεσπρωτίας και αποτελεί, σημαντικό σταθμό για μεταναστευτικά πουλιά. Έχει έκταση 786 τ.χλμ. και είναι ενταγμένο στο δίκτυο Natura 2000. Πολλά υδρόβια πουλιά όπως ερωδιοί, πάπιες, ποταμίδες και αρπακτικά όπως χρυσαετοί, τσίφτηδες, γερακίνες, βρίσκουν καταφύγιο και τροφή στους καλαμώνες του έλους. Στο βόρειο τμήμα του, μια μεγάλη έκταση καλύπτεται από νούφαρα που ανθίζουν στο τέλος του Μαΐου.
Στενά Καλαμά
Βρίσκονται στα ανατολικά του νομού. Έχουν έκταση 1820 τ.χλμ. και είναι ενταγμένα στο δίκτυο Natura 2000. Αποτελούνται από έντονες βραχοπλαγιές και φιλοξενούν 13 είδη αρπακτικών πουλιών, όπως το όρνιο, ο ασπροπάρης, ο χρυσαετός κι ο φιδαετός, ενώ στα νερά του Καλαμά που ρέει ανάμεσα τους απαντώνται ο βάτραχος της Ηπείρου και η βίδρα. Από θηλαστικά διαβιούν στην γύρω περιοχή ο λύκος, το ζαρκάδι κι ο αγριόγατος.
Τα στενά του Αχέροντα
Βρίσκονται στα νοτιοανατολικά του νομού. Έχουν έκταση 11.692 τ. χλμ. και είναι ενταγμένα στο δίκτυο Natura 2000. Το έντονο ανάγλυφο της περιοχής των στενών, οι απότομες κλίσεις των γύρω βουνών, η πλούσια βλάστηση και τα καθαρά και ορμητικά νερά του ποταμού, συνθέτουν ένα τοπίο ιδιαίτερης ομορφιάς. Σε αρκετά τμήματα του ποταμού, εκεί όπου η ροή του είναι ομαλή, σχηματίζονται νερόλακκοι και μικρές λιμνούλες, τόποι ιδανικοί για τη διαβίωση πολλών αμφιβίων και ψαριών. Στις βραχώδεις πλαγιές των στενών του Αχέροντα φωλιάζουν πολλά είδη αρπακτικών πουλιών, όπως γερακίνες, ξεφτέρια, βραχοκιρκίνεζα, ασπροπάρηδες, φιδαετοί, ενώ στην ευρύτερη περιοχή συχνά απαντώνται όρνια, πετρίτες, σπιζαετοί και χρυσαετοί. Μεγάλα θηλαστικά, όπως οι λύκοι και τα αγριογούρουνα, αναζητούν τροφή και καταφύγιο στις δασωμένες πλαγιές στο φαράγγι. Στα νερά του ποταμού ζει η βίδρα, και αναπαράγονται περισσότερα από εννέα είδη ψαριών, ένα από τα οποία είναι ο αχερωνογοβιός, ενδημικό είδος του Αχέροντα.
Τοπικές γεύσεις
Θεσπρωτική γη είναι πλούσια και παράγει εκλεκτά προϊόντα μεταξύ των οποίων, ελιές, λάδι, φρέσκα ψάρια, μέλι, εσπεριδοειδή, τσίπουρο, τυροκομικά προϊόντα και λουκάνικα. Χαρακτηριστικά φαγητά της περιοχής είναι η λαχανόπιτα, η κρεατόπιτα, η μακαρονόπιτα, η γαλατόπιτα, το κολοκυθόριζο, το πατατοκολόκυθο, σπανάκι γιαχνί, κουκιά με πατάτες , χόρτα με αυγά, αρνί σούβλας, κοντοσούβλι και φρέσκα ψάρια στα κάρβουνα.
Δραστηριότητες
Οσοι ασχολούνται με την ορειβασία και την πεζοπορία μπορούν να περπατήσουν το Ευρωπαϊκό μονοπάτι μεγάλων διαδρομών Ε6. Με αφετηρία την πόλη της Ηγουμενίτσας το μονοπάτι διασχίζει την Παραμυθιά και το βουνό Γκορίλα 1.658 μ., και καταλήγει στην Δωδώνη του νόμου Ιωαννίνων. Σε υψόμετρο 1.658 μ., το όρος Γκορίλα είναι το δεύτερο ψηλότερο βουνό της Θεσπρωτίας. Επίσης προσεγγίζεται από την πλευρά της Παραμυθιάς αλλά και από την Αγία Κυριακή. Από την Παραμυθιά, διαδρομή είτε μέσα από την πόλη της Παραμυθιάς είτε από την περιοχή του Κάστρου της Ελέας μέσω σηματοδοτημένου μονοπατιού φτάνει κανείς στην σπηλιά του Αγίου Αρσένη. Στο εσωτερικό της σπηλιάς υπάρχει μικρό εκκλησάκι αφιερωμένο στην μνήμη του Αγίου. Άλλη ενδιαφέρουσα διαδρομή είναι από την Σκάλα Τζαβέλαινας προς το Σούλι. Πρόκειται για μια διαδρομή μέτριας δυσκολίας, διάρκειας τεσσάρων ωρών, με θεά τον ποταμό Αχέροντα. Ιππασία προσφέρεται στο όρος Γκορίλα και στον ποταμό Κόκκυτο, σε μικρές διαδρομές στα μονοπάτια και τα δάση στο αρχαίο κάστρο της Παραμυθιάς, στο αρχαίο κάστρο Ελέας, στον κάμπο Παραμυθιάς, στα χωριά της ορεινής Θεσπρωτίας κ.ά. Με River Trekking στον Αχέροντα, πεζοπορία σε μονοπάτια που βρίσκονται στις όχθες και σε ορισμένα σημεία μέσα στο ποταμό Αχέροντα σε μια βατή διαδρομή που αρχίζει από την Γλυκή με προορισμό τις πηγές του Αχέροντα. Υπάρχει η δυνατότητα μετάβασης και στις δύο όχθες, μιας και το ποτάμι σε αρκετά σημεία είναι ρηχό. Για αρκετά μεγάλη απόσταση, έχετε εύκολη πρόσβαση στις κοινοτικές οδούς. Με Canyoning μόνο για τους γνώστες του σπορ, στα στενά του Αχέροντα, διασχίζοντας τα φαράγγια περπατώντας και χρησιμοποιώντας σχοινιά στους κάθετους βράχους και σε σημεία που σχηματίζονται μικροί καταρράκτες. Η διαδρομή από τον Αχέροντα έως την γέφυρα Ντάλα γίνεται σε 2-3 ώρες. Με Rafting, Kayak & Canoe-Kayak στον Αχέροντα. Κατάβαση ποταμού με φουσκωτή βάρκα, μονοθέσια, διθέσια έως και οκταθέσια, αλλά και με canoe. Για αρχάριους, ο Αχέροντας είναι το ιδανικό μέρος, μιας και υπάρχουν οργανωμένες επιχειρήσεις που προσφέρουν τον κατάλληλο εξοπλισμό για τις διαδρομές, αλλά και επαγγελματίες συνοδούς οδηγούς. Από τις μεγαλύτερες διαδρομές είναι του Αχέροντα - (Σερτζιανά - Γλυκή) 12 χλμ, 4ου βαθμού δυσκολίας και στον Καλαμά (Βροσίνα-Πλακωτή) 15 χλμ, 1ου βαθμού. Όλος ο νομός προσφέρετε για Mountain Bike στο επαρχιακό οδικό δίκτυο που είναι κατάφυτο από δέντρα και λουλούδια. Πτήσεις αλεξίπτωτου πλαγιάς ή Parapente γίνονται από τον Ορειβατικό Φυσιολατρικό & Αεραθλητικό σύλλογο Παραμυθιάς στην πλευρά του όρους Γκορίλα.
Αποδράσεις
Στην αναζήτηση σας στην Θεσπρωτία επισκεφτείτε:
Τον πύργο Pάγιου, στη Λυγιά 13 χλμ. από την Hγουμενίτσα, είναι ό,τι έχει απομείνει από την αρχαία πόλη Tορώνη.
Tο μοναστήρι Παγανιών του 18ου αι., με τοιχογραφίες και ψηφιδωτά, που έχει χτιστεί για δεύτερη φορά, 40 χλμ. από την Hγουμενίτσα.
Την ακρόπολη του Δημόκαστρου (Δίδυμο κάστρο) που ήταν η αποικία των αρχαίων Kορινθίων. Tο Δημόκαστρο είναι στη θέση της αρχαίας πόλης Eλίνα, στο χωριό Πέρδικα.
Τoν οχυρωμένο οικισμό της Kλασικής - Eλληνιστικής περιόδου, στη Φασκομηλιά και το Πολυνέρι.
Την μονή Γηρομερίου που στα χρόνια της Tουρκοκρατίας λειτουργούσε ως κρυφό σχολείο, στους Φιλιάτες.
Την μονή Kαμίτσιανη, στους Φιλιάτες, που ιδρύθηκε το 1613 και έχει αξιόλογες τοιχογραφίες του 18ου αι.
Την αρχαία πόλη Γιτάνη η Tιτάνη, 7 χλμ. από τους Φιλιάτες. H Tιτάνη υπήρξε σημαντική πόλη κατά τον 4ο αι. π.X. και το κέντρο του βασιλείου του Πύρρου.
Δυμόκαστρο ή Ελλημο-/Ελληνοκάστρο (Πέρδικα)
Η οχυρωμένη πόλη - ακρόπολη της αρχαίας Ελίνας, αναπτύσσεται στο ομαλό τμήμα του λόφου, νότια του όρμου Καραβοστάσι της κοινότητας Πέρδικας. Η οχυρωμένη πόλη έχει έκταση 220 στρέμματα και περίμετρο τείχους 3.400 μ. Το τείχος περιβάλλει τον οικισμό από την ανατολική και βόρεια πλευρά, ενώ η νότια και η δυτική, φυσικά οχυρές και δυσπρόσιτες - προστατεύονται από τείχος στα βατά μόνο σημεία τους. Σε όλη την έκταση του οχυρωμένου οικισμού είναι ορατά θεμέλια οικοδομημάτων, κάποια από τα οποία είναι λαξευμένα στο φυσικό βράχο, καθώς και λαξευτές στο βράχο δεξαμενές και βάσεις αναθημάτων. Στο εσωτερικό ενός από τα σπίτια βρέθηκε μεγάλη υδατοδεξαμενή του 1ου αιώνα π.Χ. Όλα τα κτήρια είναι κατασκευσμένα πάνω σε τεχνητά διαμορφωμένα άνδηρα που συγκρατούνται από ισχυρούς αναλημματικούς τοίχους. Δρόμοι, μερικώς λαξευμένοι στο βράχο, διαμορφώνονταν γύρω από τα κτήρια, αλλά και περιμετρικά της οχύρωσης.
Συντεταγμένες: 39.330838, 20.293816
Ελέα (Δ.Δ. Χρυσαυγής, Παραμυθιά)
Ισχυρή πολυγωνική οχύρωση περιβάλλει την πόλη της Ελέας από τα ανατολικά και βόρεια, ενώ τμήματα τείχους υψώνονται μόνο στα βατά σημεία της φυσικά οχυρής βορειοδυτικής, δυτικής και νότιας πλευράς. Ο χώρος εντός των τειχών καλύπτει έκταση 105 περίπου στρεμμάτων και διαμορφώνεται με αναλημματικούς τοίχους σε βαθμιδωτά άνδηρα. Τα τείχη ακολουθούν το πολυγωνικό σύστημα τειχοποιίας με λιγότερο ή περισσότερο επιμελημένη κατασκευή. Είχαν μήκος 1550 μ. Η αρχιτεκτονικά διαμορφωμένη περιοχή βρίσκεται στο δυτικό μισό του οικισμού.
Στους πρόποδες των βουνών της Παραμυθιάς και στα χαμηλότερα υψώματα που κλείνουν από τα νότια την κοιλάδα του Κωκυτού, παρατηρείται μία ιδιαίτερα μεγάλη πυκνότητα οχυρωματικών περιβόλων των ύστερων κλασικών και ελληνιστικών χρόνων, οι οποίοι σχετίζονται με την Ελέα. Ενδεικτικά αναφέρονται τα κάστρα της Παραμυθιάς στα βόρεια, το κάστρο του Σεβαστού στο λόφο Λιμινάρι στα δυτικά και το κάστρο του Αγ. Δονάτου Ζερβοχωρίου ανατολικά της Ελέας. Ο οχυρωμένος οικισμός, ανατολικά του σύγχρονου χωριού Χρυσαυγή του Δήμου Παραμυθιάς, γνωστός ως "Καστρί Βέλιανης", βρίσκεται σε φυσικά οχυρό πλάτωμα (υψόμετρο 500 μ.) ενός πρόβουνου του ορεινού όγκου των βουνών της Παραμυθιάς.
Συντεταγμένες: 39.439885, 20.550187
Κούτσι (Ηγουμενίτσα)
Ο οικισμός στο Κούτσι βρίσκεται σε φυσικά οχυρή θέση, σε ύψωμα 300 μ. και περιβάλλεται από πολυγωνικό τείχος που καλύπτει μόνο την ανατολική πλευρά, τμήμα της δυτικής, καθώς και τα βατά σημεία της βόρειας πλευράς του. Η έκταση του είναι περίπου 55 στρέματα και η επιφάνειά του ομαλή με ήπια κλίση προς τα ανατολικά. Με εξαίρεση την οχύρωση, ελάχιστα κατάλοιπα των αρχαίων χρόνων έχουν διατηρηθεί και περιορίζονται ως επί το πλείστον σε απλά λαξεύματα θεμελίωσης πάνω στο φυσικό βράχο. Το πολυγωνικό τείχος του οικισμού που έχει συνολικό μήκος 990 μ. και πάχος περίπου 3,50 μ. ενισχύεται με θλάσεις και ορθογώνιους πύργους. Το τείχος αποτελείται από προσεκτικά αρμολογημένους ογκόλιθους. Η κύρια πύλη του οικισμού βρίσκεται στα δυτικά, έχει πλάτος 5 μ. στην εξωτερική πλευρά της και 4,10 μ. στην εσωτερική, ενώ προστατεύεται με μία ισχυρή προβολή του τείχους. Μία δευτερεύουσα πύλη βρίσκεται στη δυτική πλευρά της οχύρωσης.
Συντεταγμένες: 39.682675, 20.542513
Λυγιά (Ηγουμενίτσα)
Ο περιτειχισμένος οικισμός των τριών συνεχόμενων κάστρων στη χερσόνησο της Λυγιάς στις εκβολές του Καλαμά, βόρεια του κόλπου της Ηγουμενίτσας καταλαμβάνει συνολική έκταση περίπου 580 στρεμμάτων. Το ανατολικό, μικρότερο σε έκταση -περίπου 12 στρέμματα- κάστρο της χερσονήσου είναι κτισμένο κατά το ισοδομικό σύστημα και καταλαμβάνει το μεμονωμένο ύψωμα. Καλύτερα διατηρούνται η νότια και η ανατολική πλευρά του, οι οποίες προστατεύονται από εννέα πύργους, τέσσερις ημικυκλικούς και πέντε ορθογώνιους. Το κάστρο Β καταλαμβάνει το κύριο ύψωμα της χερσονήσου και η έκτασή του υπολογίζεται στα 200 περίπου στρέμματα. Συνδέεται με το ανατολικό ύψωμα μέσω ενός χαμηλού αυχένα, στον οποίο υπάρχουν ελάχιστα ίχνη τειχών. Η κατάσταση διατήρησης της οχύρωσης είναι αποσπασματική. Το καλύτερα σωζόμενο τμήμα της βρίσκεται προς τα νοτιοανατολικά και σώζει κατάλοιπα δύο ημικυκλικών πύργων. Εντελώς αποσπασματικά σώζονται και τα ίχνη του δυτικότερου, μεγαλύτερου σε έκταση κάστρου (360 στρέμματα). Ίχνη του ισοδομικού τείχους του διασώθηκαν στην περιοχή του λιμανιού.
Συντεταγμένες: 39.516203, 20.175449
Πύργος Ραγίου (Ηγουμενίτσα)
Ο αρχαιολογικός χώρος του Πύργου Ραγίου καταλαμβάνει την κορυφή λόφου στο μέσο του κάμπου Ραγίου - Κεστρίνης, κοντά στις παλιές εκβολές του ποταμού Καλαμά. Πρόκειται για ένα μικρό, καθαρά στρατιωτικού χαρακτήρα, φρούριο έκτασης τριών μόλις στρεμμάτων. Περιβάλλεται από ισχυρό ισοδομικό στο μεγαλύτερο τμήμα του τείχος, το οποίο ενισχύεται από ορθογώνιους οχυρωματικούς πύργους και σώζεται σε πολύ καλή κατάσταση. Μικρό μόνο τμήμα του τείχους προς τα δυτικά κατασκευάστηκε σύμφωνα με το πολυγωνικό σύστημα τοιχοποιίας. Χρονολογείται στον 5ο αιώνα π.Χ. και αποτελεί την αρχαιότερη σωζόμενη οχύρωση του θεσπρωτικού χώρου. Ενδεικτικό στοιχείο της αμυντικής χρήσης του οχυρωμένου χώρου είναι η ύπαρξη μιας εντυπωσιακού μεγέθους δεξαμενής για τη συλλογή των ομβρίων υδάτων, η οποία είναι εξολοκλήρου λαξευμένη στο βράχο και έχει διάμετρο 13 μ. και βάθος πάνω από 5 μ. Σε γειτνίαση με τη δεξαμενή υπάρχει κατασκευή από μεγάλου μεγέθους γωνιόλιθους, πιθανόν ιερό ή κρηναίο. Στο βόρειο πύργο της αρχαίας οχύρωσης κτίστηκε ο λεγόμενος Πύργος, ένα ψηλό κτίριο για τη διαμονή της φρουράς του αγά της περιοχής.
Συντεταγμένες: 39.537597, 20.200750
Λαδοχώρι Ηγουμενίτσας
Στη βόρεια έξοδο της Ηγουμενίτσας, στο χώρο όπου κατασκευάζεται το νέο αρχαιολογικό μουσείο της πόλης, ήρθε στο φως εκτεταμένη νεκρόπολη του 2ου και των αρχών του 3ου αιώνα μ.Χ. Η ποικιλία και ο πλούτος των ευρημάτων υποδηλώνει την ύπαρξη ενός αξιόλογου οικισμού στην περιοχή, ο οποίος ταυτίζεται με την πρώτη φάση του οικισμού που ανασκάπτεται στο Λαδοχώρι. Οι σωστικές ανασκαφές στην περιοχή του Λαδοχωρίου έχουν αποκαλύψει σημαντικά τμήματα του οδικού δικτύου του οικισμού φωτίζοντας πλευρές της οικιστικής του οργάνωσης, κατόψεις ιδιωτικών οικιών και χώρων που έχουν ταυτιστεί με καταστήματα, εργαστηριακού και αγροκτηνοτροφικού χαρακτήρα εγκαταστάσεις, λουτρικά συγκροτήματα, ενώ δε λείπουν και τα παραδείγματα ιδιαίτερα επιμελημένων κατοικιών με πολλά δωμάτια, αύλειους χώρους, μαρμάρινους κιονίσκους και ψηφιδωτά δάπεδα. Οι τοίχοι των κτηρίων, οι οποίοι διατηρούνται κατά μέσο όρο σε ύψος 0,50 μ., είναι κατασκευασμένοι από μικρούς, αδρά επεξεργασμένους ασβεστόλιθους και ασβεστοκονίαμα ως συνδετική ύλη.
Ντόλιανη (Δ.Δ. Γεροπλάτανου, Δήμος Παραπόταμου)
Ο οικισμός της Ντόλιανης αναπτύσσεται επάνω σε λόφο, τον οποίο περιτρέχει ο ποταμός Καλαμάς από τα δυτικά και εν μέρει τα νότια. Η θέση είναι φυσικά οχυρωμένη, καθώς κυρίως από τη δυτική, αλλά και τη νότια πλευρά, οι πλαγιές είναι βραχώδεις, εξαιρετικά απόκρημνες και μη προσπελάσιμες. Για την προστασία των βατών πλευρών στο βόρειο και ανατολικό τμήμα του λόφου κατασκευάστηκε διπλός οχυρωματικός περίβολος. Με τείχος ενισχύθηκαν και τα βατά σημεία στο νοτιοδυτικό τμήμα της ακρόπολης. Σε όλη την έκταση της ακρόπολης είναι σήμερα ορατά νεότερα κτήρια υπό μορφή χαλασμάτων κάτω από λιθοσωρούς καταπεσμένου οικοδομικού υλικού. Πρόκειται, ως επί το πλείστον, για κατοικίες αγροτοκτηνοτροφικού χαρακτήρα. Ανάμεσα σε αυτά ξεχωρίζει αποσπασματικά σωζόμενο κτίσμα με τοξωτά ανοίγματα και ιδιαίτερα επιμελημένη τοιχοποιία, που κατασκευάστηκε κατά τους μεταβυζαντινούς χρόνους επάνω στο νοτιοανατολικό πύργο του εσωτερικού οχυρωματικού περιβόλου. Τα νεότερα κτήρια συνδέονται μεταξύ τους με περιβόλους από ξερολιθιά και επικοινωνούν μέσω μονοπατιών.
Συντεταγμένες: 39.534600, 20.353189
Οικισμός Βραχωνά
Ο εγκαταλειμένος παραδοσιακός οικισμός του Βραχωνά βρίσκεται σε ένα λόφο ΝΑ των Συβότων και αποτελείτε από 50 περίπου ερειπωμένα σπίτια. Τα περισσότερα είναι διώροφα με θολωτές κατασκευές στο ισόγειο, κατασκευασμένα από πέτρα της περιοχής και χρονολογούνται από το 18ο - 19ο αιώνα. Στα δυτικά του οικισμού υπάρχουν τα ερείπια μικρής ακρόπολης των προϊστορικών χρόνων.
Μιχάλιαρι
Ερείπια Βυζαντινού οικισμού & λιθόστρωτου δρόμου, 2 χιλιόμετρα νότια των Φιλιατών
Βρίσκεται στην σημερινή περιοχή του Αγ. Δονάτου (Σαμέτια) Στην κορυφή της Παραμυθιάς θέση Λιμπότι και ιδρύθηκε το 167 π.χ.
Αρχαία Κεστρίνη
Κάστρο Μαργαριτίου
Βρίσκεται στον Δήμο Μαργαριτίου, νότια του χωριού Μαργαρίτι πάνω σε πετρώδη λόφο. Σήμερα είναι ερειπωμένο στο μεγαλύτερο μέρος του. Η κεντρική τοξωτή πύλη του κάστρου ήταν στην βορειοδυτική πλευρά του, όπου υπήρχαν επίσης δυο στρογγυλοί πύργοι, από τους οποίους σήμερα σώζεται ο ένας.
Συντεταγμένες: 39.354655, 20.439377
Κάστρο Σουλίου (Κιάφας) Βρίσκεται στην Κοινότητα Σουλίου, στην κορυφή του λόφου της Κιάφας, δυτικά του οικισμού του Σουλίου.
Συντεταγμένες: 39.358279, 20.639962
Κασνέτσι.
Βόρεια του χωριού Μύλοι, βορειοδυτικά των Φιλιατών, δεξιά του δρόμου Φιλιατών-Σαγιάδας, επάνω σε κωνικό λόφο βρίσκεται το μικρό κάστρο. Ασβεστόχτιστο τείχος πάχους 2μ. με μικρούς και μεγάλους απελέκητους λίθους και περίμετρο 360μ. περιβάλλει τη σχετικά επίπεδη κορυφή του λόφου, έκτασης 0,55 εκταρίων. Το κάστρο ενισχύουν επτά ορθογώνιοι πύργοι. Η κύρια πύλη βρίσκεται στην ανατολική πλευρά, ενώ δύο άλλες στη δυτική και βόρεια. Οχετός, πλάτους 0,15-0,20μ. και ύψους 0,55μ. χρησίμευε για την αποχέτευση των νερών της βροχής. Στο εσωτερικό του κάστρου διατηρείται μία ορθογώνια αασβεστόχτιστη καμαροσκέπαστη δεξαμενή, διαστάσεων 4Χ2,5μ., επιχρισμένη με υδραυλικό κονίαμα, η οποία χρησίμευε για αποθήκευση νερού.
Συντεταγμένες: 39.638363, 20.280274
Χώροι που είναι ορατοί περιμετρικά:
- Ταφικό ηρώο στα "Μάρμαρα" Ζερβοχωρίου Θεσπρωτίας. Συντεταγμένες: 39.405697,20.535403
- Πύργος Κούλια. Παραμυθιά.
- Νερόμυλος Μπαλαούρα. 13 χλμ. ανατολικά των Φιλιατών.
- Βασιλική Γλυκής.
- Καστρόσπιτο στο Μαργαρίτι.
- Βυζαντινά Λουτρά Παραμυθιάς.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου