Δεσποτικό
Το Δεσποτικό (Τοπική Κοινότητα Δεσποτικού - Δημοτική Ενότητα ΜΟΛΟΣΣΩΝ), ανήκει στον δήμο ΖΙΤΣΑΣ της Περιφερειακής Ενότητας ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ που βρίσκεται στην Περιφέρεια Ηπείρου, σύμφωνα με τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας όπως διαμορφώθηκε με το πρόγραμμα "Καλλικράτης".
Η επίσημη ονομασία είναι "το Δεσποτικόν". Έδρα του δήμου είναι η Ελεούσα και ανήκει στο γεωγραφικό διαμέρισμα Ηπείρου.
Κατά τη διοικητική διαίρεση της Ελλάδας με το σχέδιο "Καποδίστριας", μέχρι το 2010, το Δεσποτικό ανήκε στο Τοπικό Διαμέρισμα Δεσποτικού, του πρώην Δήμου ΜΟΛΟΣΣΩΝ του Νομού ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ.
Το Δεσποτικό έχει υψόμετρο 507 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, σε γεωγραφικό πλάτος 39,735337276 και γεωγραφικό μήκος 20,5681688916. Οδηγίες για το πώς θα φτάσετε στο Δεσποτικό θα βρείτε εδώ.
Νερόμυλος Δεσποτικού
Στο Δεσποτικό μέσα σε ένα καταπράσινο τοπίο με νερά να αναβλύζουν από πολλές γωνιές, υπάρχει ο νερόμυλος- νεροτριβή της Γερομήτσιανης. Χτίστηκε στα τέλη περίπου του 18ου αιώνα για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες, όχι μόνο των χωριανών, αλλά και των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής.
Κατά τη διάρκεια του Β΄ παγκόσμιου πόλεμου και μέχρι την δεκαετία του '50 και ΄60 σε εποχές δύσκολες, ολόκληρος ο κάμπος του Δεσποτικού καλλιεργούνταν με καλαμπόκι, σιτάρι, βρόμη, ρύζι κλπ. Μετά το μάζεμα της σοδιάς και το αλώνισμα, ακολουθούσε το άλεσμα των σιτηρών στο νερόμυλο. Παλιότερα, μέχρι το 1965 περίπου, σε απόσταση 200 μέτρων από τον τωρινό, υπήρχε και δεύτερος νερόμυλος και νεροτριβή με μαντάνια, ο οποίος πλέον σήμερα δε λειτουργεί.
Σήμερα στο μύλο έρχονται από τα γύρω χωριά να αλέσουν σιτηρά και περισσότερο να πλύνουν τα στρωσίδια τους, συνδυάζοντάς το με ψήσιμο πέστροφας (δίπλα υπάρχει ιχθυοτροφείο) ή ό,τι άλλο θελήσει κανείς κάτω από το βαθύ ίσκιο που προσφέρουν τα πλατάνια. Ο νερόμυλος είναι διατηρητέο μνημείο από το 1985
(Πετρούπολη ή Νίζνα Ρωσίας 1769 - Πετρούπολη 1850)
Ο Ιωάννης Δομπόλης γεννήθηκε το 1769 στην Πετρούπολη. Καταγόταν από το χωριό Κρετσούνιτσα, νυν Δεσποτικό της επαρχίας Κουρέντων Ηπείρου και ήταν γιος του Τριαντάφυλλου Δομπόλη. Εμαθε τα πρώτα του ελληνικά γράμματα στη γενέτειρα του, την Πετρούπολη και παράλληλα έμαθε γαλλικά και ρωσικά.
Επαγγελματικά ασχολήθηκε με το εμπόριο και με τις τραπεζικές επιχειρήσεις, μεγαλώνοντας έτσι την ήδη μεγάλη περιουσία του πατέρα του.
Δημιούργησε σχέσεις με επιφανείς ομογενείς καθώς και με μέλη της Αυτοκρατορικής Αυλής της Ρωσίας.
Το 1809 γνωρίστηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια, συνδεόμενος εφεξής μαζί του με στενούς φιλικούς δεσμούς. Το 1811 ανέλαβε την οικονομική διαχείριση της περιουσίας του μετέπειτα υπουργού των Εξωτερικών της Αυτοκρατορικής Ρωσίας, ενώ από το 1815 και μέχρι το 1820 του ανατέθηκε η ευθύνη του ταμείου της Φιλόμουσου Εταιρείας.
Μετά την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως κυβερνήτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους το 1828, ήλθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αίγινα υπηρετώντας ως γενικός ταμίας των οικονομικών της χώρας, θέση που διατήρησε ως τον Νοέμβριο 1829.
Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα συνέβαλε στην ίδρυση Εθνικής Χρηματικής Τράπεζας στο Ναύπλιο, καταβάλλοντας επτακόσια (700) δίστηλα και ταυτόχρονα διατέλεσε «πρόβουλος της Οικονομίας» (υπουργός Οικονομικών). Είναι χαρακτηριστικό πως τους μισθούς που ελάμβανε από όλες τις παραπάνω θέσεις τους, διέθεσε για τις ανάγκες του έθνους. Διακαής πόθος του υπήρξε η αναγέννηση της ελληνικής παιδείας, επιθυμία που ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μετά τη γνωριμία του με τον Ιωάννη Καποδίστρια. Με τη διαθήκη του, της 4ης Φεβρουαρίου 1849,εκτός ενός ορισμένου ποσού (100.000 ρούβλια) που διέθεσε σε συγγενείς του πατέρα του στην Ήπειρο καθώς και σε άλλους, κληροδότησε το υπόλοιπο της περιουσίας του από οκτακόσιες δεκαπέντε χιλιάδες (815.000) χάρτινα ρούβλια ή διακόσιες τριάντα δύο χιλιάδες οχτακόσια πενήντα επτά (232.857) αργυρά, στο ελληνικό Δημόσιο για την ανέγερση και συντήρηση στην Αθήνα Πανεπιστημίου με την επωνυμία Καποδιστριακό. Ο Δομπόλης όρισε στην διαθήκη του να ιδρυθεί το Πανεπιστήμιο στα Γιάννενα αν είναι δυνατόν, ή στην Πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου. Προσθέτει δε, ότι πρέπει να έχει εκτός των άλλων επιστημονικών οργάνων και εργαστηρίων, και ιδιαίτερο παρεκκλήσιο για να εκκλησιάζονται σε αυτό οι διδάσκαλοι και οι φοιτητές.
Επαγγελματικά ασχολήθηκε με το εμπόριο και με τις τραπεζικές επιχειρήσεις, μεγαλώνοντας έτσι την ήδη μεγάλη περιουσία του πατέρα του.
Δημιούργησε σχέσεις με επιφανείς ομογενείς καθώς και με μέλη της Αυτοκρατορικής Αυλής της Ρωσίας.
Το 1809 γνωρίστηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια, συνδεόμενος εφεξής μαζί του με στενούς φιλικούς δεσμούς. Το 1811 ανέλαβε την οικονομική διαχείριση της περιουσίας του μετέπειτα υπουργού των Εξωτερικών της Αυτοκρατορικής Ρωσίας, ενώ από το 1815 και μέχρι το 1820 του ανατέθηκε η ευθύνη του ταμείου της Φιλόμουσου Εταιρείας.
Μετά την εκλογή του Ιωάννη Καποδίστρια ως κυβερνήτη του νεοσύστατου ελληνικού κράτους το 1828, ήλθε στην Ελλάδα και εγκαταστάθηκε στην Αίγινα υπηρετώντας ως γενικός ταμίας των οικονομικών της χώρας, θέση που διατήρησε ως τον Νοέμβριο 1829.
Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα συνέβαλε στην ίδρυση Εθνικής Χρηματικής Τράπεζας στο Ναύπλιο, καταβάλλοντας επτακόσια (700) δίστηλα και ταυτόχρονα διατέλεσε «πρόβουλος της Οικονομίας» (υπουργός Οικονομικών). Είναι χαρακτηριστικό πως τους μισθούς που ελάμβανε από όλες τις παραπάνω θέσεις τους, διέθεσε για τις ανάγκες του έθνους. Διακαής πόθος του υπήρξε η αναγέννηση της ελληνικής παιδείας, επιθυμία που ενισχύθηκε ακόμη περισσότερο μετά τη γνωριμία του με τον Ιωάννη Καποδίστρια. Με τη διαθήκη του, της 4ης Φεβρουαρίου 1849,εκτός ενός ορισμένου ποσού (100.000 ρούβλια) που διέθεσε σε συγγενείς του πατέρα του στην Ήπειρο καθώς και σε άλλους, κληροδότησε το υπόλοιπο της περιουσίας του από οκτακόσιες δεκαπέντε χιλιάδες (815.000) χάρτινα ρούβλια ή διακόσιες τριάντα δύο χιλιάδες οχτακόσια πενήντα επτά (232.857) αργυρά, στο ελληνικό Δημόσιο για την ανέγερση και συντήρηση στην Αθήνα Πανεπιστημίου με την επωνυμία Καποδιστριακό. Ο Δομπόλης όρισε στην διαθήκη του να ιδρυθεί το Πανεπιστήμιο στα Γιάννενα αν είναι δυνατόν, ή στην Πρωτεύουσα του Ελληνικού Βασιλείου. Προσθέτει δε, ότι πρέπει να έχει εκτός των άλλων επιστημονικών οργάνων και εργαστηρίων, και ιδιαίτερο παρεκκλήσιο για να εκκλησιάζονται σε αυτό οι διδάσκαλοι και οι φοιτητές.
Ο ίδιος ο Δομπόλης ζήτησε το Πανεπιστήμιο να πάρει το όνομα του Καποδίστρια και όχι το δικό του. Ο Δομπόλης έγραψε στη διαθήκη του: «Οτε το 1809 εγνώρισα τον μακαρίτη κόμητα Καποδίστριαν Ιωάννην, κατόπιν Κυβερνήτην της Ελλάδος, επεσχέθημεν αλλήλοις να μεταχειρισθώμεν παν μέσον προς διάδοσιν της δημοσίας παιδεύσεως εν Ελλάδι· έκτοτε ο σταθερός σκοπός της ζωής μου υπήρξε να κατορθώσω να εκπληρώσω πρεπόντως την δοθείσαν υπόσχεσίν μου...».
Πιο συγκεκριμένα, το ποσό που θα κατετίθετο στη Ρωσική Αυτοκρατορική Τράπεζα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, μαζί με τους τόκους που θα προέκυπταν, από το 1906. Επειδή ήδη υπήρχε το Εθνικό Πανεπιστήμιο στην Αθήνα, συγκροτήθηκαν πλέον δύο πανεπιστήμια, το Καποδιστριακό που θα περιλάμβανε τις θεωρητικές σχολές και το Εθνικό, στο οποίο εντάχθηκαν οι θετικές σχολές, με κοινή διεύθυνση και κοινή γενική επωνυμία (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιον), αλλά με διαφορετική νομική προσωπικότητα. Σημαντικά ποσά διέθεσε, επίσης, για τη χορήγηση υποτροφιών σε Ηπειρώτες σπουδαστές. Ένα μέρος της περιουσίας του Ιωάννη Δομπόλη, τέλος, εξανεμίσθηκε αργότερα με την Ρωσική Επανάσταση.
Το 1830, λόγω προβλημάτων υγείας, επέστρεψε στην Πετρούπολη, όπου και έζησε μέχρι τον θάνατό του, τιμώμενος μάλιστα και με τίτλο ευγενείας.
Πιο συγκεκριμένα, το ποσό που θα κατετίθετο στη Ρωσική Αυτοκρατορική Τράπεζα θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί, μαζί με τους τόκους που θα προέκυπταν, από το 1906. Επειδή ήδη υπήρχε το Εθνικό Πανεπιστήμιο στην Αθήνα, συγκροτήθηκαν πλέον δύο πανεπιστήμια, το Καποδιστριακό που θα περιλάμβανε τις θεωρητικές σχολές και το Εθνικό, στο οποίο εντάχθηκαν οι θετικές σχολές, με κοινή διεύθυνση και κοινή γενική επωνυμία (Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιον), αλλά με διαφορετική νομική προσωπικότητα. Σημαντικά ποσά διέθεσε, επίσης, για τη χορήγηση υποτροφιών σε Ηπειρώτες σπουδαστές. Ένα μέρος της περιουσίας του Ιωάννη Δομπόλη, τέλος, εξανεμίσθηκε αργότερα με την Ρωσική Επανάσταση.
Το 1830, λόγω προβλημάτων υγείας, επέστρεψε στην Πετρούπολη, όπου και έζησε μέχρι τον θάνατό του, τιμώμενος μάλιστα και με τίτλο ευγενείας.
Νίκος Κακαϊδής από το Δεσποτικό Ιωαννίνων
Γεννήθηκε το 1949 στο Δεσποτικό Ιωαννίνων.
Σπούδασε στη Ζωσιμαία Σχολή και ακολούθως αποφοίτησε από τη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.
Νίκος Κακαϊδής
Από τα φοιτητικά του χρόνια ασχολήθηκε ενεργά με τα δημόσια πράγματα και
αρθρογραφούσε στις εφημερίδες Ηπειρωτικός Αγών, Φως των Σπορ και Πανηπειρωτική.
Υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις της Δημόσιας εκπαίδευσης και διετέλεσε Δ/ντής του Πειραματικού Γυμνασίου της Ευαγγελικής Σχολής Ν. Σμύρνης.
Συνέγραψε πολλά βιβλία ιστορικού, λαογραφικού και λογοτεχνικού περιεχομένου.
Έχουν εκδοθεί τα ακόλουθα:
- Δεσποτικό (Ίλιο-Κρετσούνιστα), Αθήνα 1985.
- Η Κρετσούνιστα και οι άνθρωποί της στο έργο του Χρηστοβασίλη, Αθήνα 1987.
- Η λαϊκή κατοικία και ο εξοπλισμός της, Αθήνα 1989.
- Ελληνικά παραδοσιακά παραμύθια (σειρά 8 τόμων), εκδ. Παρασκευαδάκης, Αθήνα 1991.
- Η Επανασύνδεση και άλλα διηγήματα, Αθήνα 1995.
- Το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία.
- Το πανηγύρι του Πηλού, Αθήνα 1997.
- Ρεββεκούλα, θεατρικό αφιερωμένο στο 1940, Αθήνα 2000.
- Τα παραμύθια της Μεσογείου (σειρά 6 τόμων), εκδ. Παρασκευαδάκης, Αθήνα 2002.
- Αριστέα Ηλιάδου, θεατρικό, Ν. Σμύρνη 2003.
- Το Ηπειρώτικο Καλαντάρι, λαογραφικό, Αθήνα 2004.
- Μολοσσικές προσεγγίσεις, Ιωάννινα 2006.
- Ανέκδοτα έργα:
- O Καραγκιόζης και οι πέντε ολυμπιακοί κύκλοι, κωμωδία του Θεάτρου Σκιών, Π. Φάληρο 2004.
- Ελληνικές Πατρίδες, συλλογή τραγουδιών, Αθήνα 2005.
- Το πιο γλυκό ψωμί, λιμπρέτο νεανικής όπερας, Αθήνα 2006.
- Σουλιώτικη Ραψωδία, θεατρικό, Π. Φάληρο 2007.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου