powered by Agones.gr - opap
forum manteio

Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2015

Τρίκαστρο «Γόρανα» Πρέβεζας





Δείτε τα video



















Τρίκαστρο «Γόρανα» Πρέβεζας.
Το χωριό Τρίκαστρο βρίσκεται στο νομό Πρέβεζας και η παλιά ονομασία του είναι Αγόρανα ή Γόρανα.
Αποτελεί ομώνυμο δημοτικό διαμέρισμα του τέως Δήμου Λούρου, σήμερα Δήμος Πρέβεζας βορειοδυτικά της Βρυσούλας και είναι σχεδόν ακατοίκητο. Σύμφωνα με την απογραφή πληθυσμού του 2001 αριθμούσε τότε μόλις 22 κατοίκους. Η ονομασία «Γόρανα» κατά την προφορική παράδοση αποδίδεται στo γεγονός ότι κατά τους 2-3 προηγηθέντες αιώνες, το χωριό αυτό αποτελούσε την Αγορά για τα υπόλοιπα διπλανά χωριά (ζώα, κτηνοτροφικά προϊόντα, κλπ). Η κοινότητα αυτή μαζί με άλλες δύο (Παλαιορόφορο και Πολύβρυσο) συνενώθηκαν το έτος 1970 και μεταφέρθηκαν σε νέα έδρα που ονομάσθηκε Ωρωπός. Δεν πρέπει να γίνεται σύγχυση μεταξύ του Τρίκαστρου του τέως Δήμου Λούρου (Αρχαία Ακρόπολη Τρίκαστρο), με το Καστρί του τέως Δήμου Φαναρίου (Αρχαία Ακρόπολη Πανδοσία), ούτε με το Καστρί Δήμου Ανωγείου (Αρχαία Ακρόπολη Όρραον) αλλά ούτε και με το Τρίκορφο Αγιάς Πάργας (κάστρο Αλή Πασά). Ο Νομός Πρέβεζας διαθέτει οκτώ (9) αρχαίες πόλεις εκ των οποίων οι επτά (7) είναι ακροπόλεις (Citadels), δηλαδή πόλεις οχυρωμένες με πολυγωνικά τείχη σε ύψωμα και μόνο η Αρχαία Νικόπολη είναι πεδινή, και η Αρχαία Βερενίκη σε λόφους.
Η Ακρόπολη Τρίκαστρον


Στο ύψωμα του χωριού Τρίκαστρο του ΔΔ. Λούρου (ύψος 700m) βρίσκεται μια εντυπωσιακή αρχαία ακρόπολη, η Ακρόπολη Τρίκαστρο, μή ταυτοποιημένη αρχαιολογικώς, με πολυγωνικά κυκλώπεια τείχη, άγνωστης χρονολογίας ίδρυσης, αλλά πιθανότατα της Ελληνιστικής ή προγενέστερης περιόδου. Πιθανολογείται κατά τον Χαράλαμπο Γκούβα ότι είναι το αρχαίο Ομφάλιον. [1]Με βάση παλιούς χάρτες πιθανολογείται ότι η Ακρόπολη Τρίκαστρου μπορεί να είναι είτε το Αρχαίο Ομφάλιον είτε η Αρχαία Έλλα, ηπειρωτικές πόλεις της προκλασσικής περιόδου. Ακριβώς στην κορυφή του υψώματος είναι χτισμένος ο Ναός του Προφήτη Ηλία εποχής κτίσης 1813. Νότια του Τρίκαστρου απλώνονται οι λόφοι και η πεδιάδα της Βρυσούλας και της Κάτω Σκαφιδωτής, ενώ βόρεια και βορειοδυτικά του υψώματος Τρίκαστρου βρίσκεται η απότομη Χαράδρα του Αχέροντα, η διασημότερη πιθανώς μετά το Φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη. Τα μέχρι σήμερα δεδομένα συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η Ακρόπολη Τρίκαστρο αποτελεί την ορεινή έδρα του βασιλέα των Μολοσσών Πύρρου (312 - 272 π.Χ.), ενώ η διοικητική έδρα ήταν αρχικά η Πασσαρών Ιωαννίνων, και μετέπειτα η Αμβρακία (Άρτα). Η Αρχαία Βερενίκη (λόφοι Μιχαλιτσίου), χτισμένη από τον Πύρρο Α (Πύρρος Ι) προς τιμήν της πεθεράς του Βερενίκης συζύγου του Πτολεμαίου βασιλέως της Αιγύπτου, ήταν το επίνειο, η πόλη πλησίον των λιμένων των θαλάσσιων δραστηριοτήτων του βασιλείου (Πρέβεζα).

Επίσκεψη Στο χωριό Τρίκαστρο μπορεί να φτάσει κανείς οδικώς με τους εξής τρόπους. Από τα Ιωάννινα, νότια, ακολουθώντας το δρόμο που περνά από τα χωριά Δερβίζιανα και Σεριζιανά (ή Σερζιανά). Από την Πρέβεζα, με βορειοανατολική κατεύθυνση, περνώντας από το Δήμο Λούρου, και μετά δυτικά προς το χωριό Βρυσούλα. Από την Άρτα στη γέφυρα Καλογήρου, στο Λούρο και από εκεί Βρυσούλα και Τρίκαστρο.


















Το Τρίκαστρο είναι ένα χωριό βόρεια του Νομού Πρεβέζης. Η ιστορία του αρχίζει από την βασιλεία του Πύρου (312-272πΧ.) Στο ύψωμα του χωριού βρίσκεται μια εντυπωσιακή αρχαία ακρόπολη, η Ακρόπολη Τρίκαστρο, μη ταχτοποιημένη αρχαιολογικός, με πολυγωνικά κυκλώπεια τείχη, άγνωστης χρονολογικής ίδρυσης, αλλά πιθανότατα της Ελληνιστικής ή προγενέστερης περιόδου.
Με βάση παλιούς χάρτες πιθανολογείται ότι η Ακρόπολη Τρικάστρου μπορεί να είναι είτε το Αρχαίο Ομφάλιο είτε η Αρχαία Έλλα, ηπειρωτικές πόλεις της προκλασικής περιόδου. Νότια του Τρικάστρου απλώνονται οι λόφοι και η πεδιάδα της Βρυσούλας και της Κάτω Σκαφιδωτής, ενώ βόρεια και βορειοδυτικά του υψώματος Τρικάστρου βρίσκεται η απότομη Χαράδρα του Αχέροντα, η διασημότερη πιθανώς μετά το Φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη.

TRIKASTRO2 7 7

Η παλιά του ονομασία ήταν Αγόρανα ή Γόρανα, επειδή εκεί ήταν η αγορά κατά τους δυο προηγούμενους αιώνες. Οι έμποροι από κάθε χωριό ερχόταν να πουλήσουν την πραμάτεια τους (ζώα,φυτά κτλ.)αλλά και κάτοικοι από άλλα χωριά ερχόταν να αγοράσουν τα προϊόντα αυτά. Την καινούρια του ονομασία 'Τρίκαστρο' την πήρε το 1927 κατά την μετονομασία πολλών χωριών της Πρέβεζας , διότι έχει τρία (3) κάστρα τα οποία σήμερα βρίσκονται σε άθλια κατάσταση , αλλά διακρίνονται.
Το πρώτο κάστρο βρίσκεται κάτω από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, το δεύτερο βρίσκεται κοντά στην βρύση του Καλιά και το τρίτο απέναντι από το εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία. Ακόμη λένε ότι στο χωριό υπάρχει θησαυρός , όμως δεν τον έχει βρει κανείς. Επιπλέον οι Ιταλοί μπήκαν στο εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, το οποίο κτίστηκε το 1813, και με τα σπαθιά τους χάραξαν τα μάτια των Αγίων. Μετά από αρκετά χρόνια επειδή το ξωκλήσι είχε υποστεί βλάβες με την βοήθεια της πολιτείας αλλά και της τότε κοινότητας επισκευάστηκε.
Από παλιά μέχρι και σήμερα στη γιορτή του προφήτη γίνεται πανηγύρι (19-20 Ιουλίου).Παλαιότερα πανηγύρι γινόταν και στη γιορτή του Αγίου Νικολάου όπου το εκκλησάκι αυτό βρίσκεται λίγο πιο πέρα από την πλατεία. Επειδή το χωριό και μερικά αλλά ήταν σεισμικά το 1970 έγινε συνένωση και μεταφέρθηκαν στον Ν. Ωρωπό.

TRIKASTRO3 7 7

Διαδρομές για πεζοπορία
Η διαδρομή από το Τρίκαστρο στη Γλυκή διασχίζει τα Στενά του Αχέροντα σε όλο τους το μήκος. Το μονοπάτι ξεκινά λίγο έξω από το Τρίκαστρο και ακολουθεί παράλληλη πορεία με την ροή του ποταμού με κατάλληλες διαμορφώσεις (σκαλοπάτια και προστατευτικά κιγκλιδώματα) για το πέρασμα των δύσκολων σημείων της διαδρομής.

TRIKASTRO4 7 7

Το μεγαλύτερο μέρος του μονοπατιού διέρχεται μέσα από δάσος με φιλλύκια και αριές. Αναρριχητικά φυτά (κληματσίδες, κισσοί) καλύπτουν τους κορμούς των δένδρων, ενώ κυκλάμινα, ίριδες, ανεμώνες, νάρκισσοι αλλά και φτέρες, ασφάκες, και σκυλοκρέμμυδες αναπτύσσονται στον υπόροφο. Ψηλότερα στις πλαγιές φύονται φράξοι, γαύροι, οστριές και βελανιδιές.
Σε απόσταση μιας ώρας από την αρχή της διαδρομής, σε ένα σημείο όπου το μονοπάτι κινείται κοντά στην κοίτη του ποταμού, υπάρχει η μοναδική πηγή με πόσιμο νερό μέσα στο φαράγγι.
Μετά από 2,5 ώρες πορεία, διασταύρωση δεξιά οδηγεί στη γέφυρα Ντάλα και από εκεί στο οροπέδιο του Σουλίου. Συνεχίζοντας ευθεία φθάνουμε στη Σκάλα Τζαβέλαινας, μια τοποθεσία με εντυπωσιακή θέα που αποτελεί και το τέλος του μονοπατιού. Ωστόσο αξίζει τον κόπο μια παράκαμψη δέκα λεπτών έως τη γέφυρα Ντάλα, καθώς είναι ένα από τα πιο ωραία σημεία του φαραγγιού.

TRIKASTRO5 7 7

Η τελευταία μισή ώρα της διαδρομής, προς τη Σκάλα της Τζαβέλαινας, διέρχεται ανάμεσα από πλούσια θαμνώδη βλάστηση, με μεγάλη ποικιλία ειδών, όπως κουμαριές, κοκκορεβιθιές, αγριελιές και λαδανιές. Ιδιαίτερα ανεπτυγμένη στις όχθες του ποταμού είναι η παραποτάμια δενδρώδης βλάστηση, όπου κυριαρχούν τα πλατάνια, ενώ απαντούν και διάσπαρτες συστάδες με ιτιές.
Η ίδια διαδρομή μπορεί να γίνει και μέσα από την κοίτη του ποταμού, αλλά μόνο τους καλοκαιρινούς μήνες. Τον χειμώνα τα νερά του ποταμού είναι πολύ ορμητικά και το εγχείρημα επικίνδυνο. Η διάρκεια της διάσχισης των Στενών μέσα από το νερό, εκτιμάται σε έξι με οκτώ ώρες.
Επίσκεψη στο χωριό
Στο Τρίκαστρο μπορεί να φτάσει κανείς με τους εξής τρόπους :

TRIKASTRO6 7 7

Από τα Ιωάννινα νότια περνώντας από τα χωριά Δερβίζιανα και Σερζιανά. Αλλά και από την Πρέβεζα , περνώντας από το Λούρο και στη συνέχεια δυτικά προς το χωριό Βρυσούλα . Από την Άρτα μετά τη γέφυρα Καλογήρου , περνώντας το Λούρο και μετά δυτικά προς το χωριό Βρυσούλα.

Βρετανός γενεαλόγος: Οι ρίζες των Βρετανών είναι στo Αρχαίο Τρίκαστρο Πρέβεζας!



Βρετανός γενεαλόγος εξέδωσε βιβλίο όπου γράφει ότι οι ρίζες των Βρετανών είναι στo Αρχαίο Τρίκαστρο Πρέβεζας!
Το έτος 2006-2008, στά πλαίσια της εξερεύνησης και φωτογράφισης του Νομού μας, - γιά τον οποίο είχα πεί κάποτε ότι "είναι στρωμένος με πεντοχίλιαρα αλλά ουδείς σκύβει να τα μαζέψει" -επισκέφθηκα το ακατοίκητο πλέον χωριό Τρίκαστρο Λούρου (σήμερα Δήμος Πρέβεζας) και σε λίγο έφτασα, και με τον φίλο Πρεβεζάνο συνταγματάρχη Χρήστο Γκαβανόζη, εξερευνήσαμε και φωτογραφήσαμε όσο μπορούσαμε την Αρχαία Ακρόπολη Τρίκαστρου.
Πρόκειται γιά μιά αρχαία πόλη κατά τη γνώμη μου 20.000 κατοίκων σε στρατηγική θέση με τρείς σειρές τοιχών ύψους 9 μέτρων (!!!) και βάρος λίθων 6 τόνους έκαστο, όπου στήν κορυφή του λόφου υπάρχει μικρό εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία σχετικώς πρόσφατο. Βόρεια του λόφου υπάρχει γκρεμός και ρέει ο Αχέρων Ποταμός, απέναντι δέ βλέπουμε το Κάστρο της Κιάφας και το Κούγκι του Σουλίου (με κυάλια). 
Η αρχαιολογία δεν έχει ταυτοποιήσει ούτε ανασκάψει αυτή την αρχαία Ακρόπολη Τρίκαστρου, αλλά από μελέτη πού έκανα μάλλον πρόκειται γιά την αρχαία πόλη Ομφάλιον και εκτιμώ ότι χρονολογείται στό 700-1200 πΧ, και επ ουδενί λόγω είναι Ελληνιστική όπως συνηθίζουν συχνά οι Αρχαιολόγοι -ελαφρά τη καρδία- ότι δεν ξέρουν να το βαφτίζουν Ελληνιστικό (δηλαδή μετά τον Μέγα Αλέξανδρο).
Εν πάσει περιπτώσει δημοσίευσα τίς παρατηρήσεις μου στόν τοπικό τύπο και ενημέρωσα και τον τότε Δήμαρχο Λούρου. Ούτε φωνή Ούτε ακρόαση. 


Σε λίγο ήρθε η έκπληξη. Πήρα ένα μαιλ από Βρετανό συγγραφέα, όπου ζητούσε τη βοήθειά μου και πληροφορίες σχετικά με το Τρίκαστρο. Η συνέχεια είναι καταπληκτική. Οι Βρετανοί ψάχνουν χρόνια να βρούν την προέλευσή τους, τίς ρίζες τους.
Υπήρχαν αρκετές γραφές μεσαιωνικές και εντεύθεν όπου έλεγαν ότι προέρχονται από τους Τρώες. Ο συγγραφέας αυτός έκανε μελέτη, ήρθε στήν Ηπειρο, πήγε στό Τρίκαστρο, το μελέτησε και κατέληξε στό συμπέρασμα ότι
Οι Τρώες δούλοι, έμεναν στήν αρχαία Πόλη του Τρίκαστρου όπου ο ΒΡΟΥΤΟΣ τους ξεσήκωσε και τους ελευθέρωσε οδηγώντας τους βόρεια και δυτικά με τελικό προορισμό τη Βρετανία (Βρούτος, εξ ού και Βρετανία, εξ ού και Βρετάνη Γαλλίας).
Επισυνάπτω όλο το σχετικό υλικό και ΕΛΠΙΖΩ ΑΥΤΗ ΤΗ ΦΟΡΑ που η χώρα είναι σε επερχόμενη ΔΙΑΛΥΣΗ ΚΑΙ ΠΕΙΝΑ, να ενεργοποιηθεί κάποιος!!!! Ο ίδιος ο κ. Antony Adolph λέει"θεωρώ ότι το βιβλίο αυτό θα συμβάλει στήν έλευση Βρετανών και Αμερικανών τουριστών, που θα ζήσουν το μύθο της προέλευσής τους".
Ο καθένας άς αναλάβει τίς ευθύνες του, και κυρίως οι άνεργοι ή υπό μετανάστευση νέοι. Σας υπενθυμίζω ότι η πόλη του 1450 μΧ των ΙNCAS Mάτσου Πίτσου δέχεται ετησίως  4.000.000 επισκέπτες, ούσα στού "διαόλου τη μάνα", ενώ η Ακρόπολη Αθηνών 5.000.000 επισκέπτες, και το Νεκρομαντείο Αχέροντα 32.000 επισκέπτες.
Δρ. Χαράλαμπος Γκούβας
Αρχαία Ακρόπολη "Τρίκαστρο"
Η ορεινή έδρα του Βασιλέως Πύρρου;
«Η αρχαιολογία είναι τόσο σπουδαίο πράγμα, 
που είναι επικίνδυνο να την αφήσουμε στα χέρια 
μόνο των αρχαιολόγων»
Ερρίκος Σλήμαν, (1822-1890)

Ancient Citadel Trikastro
"Archaeology is a very important thing, 
to leave it only on the hands of archaeologists" 
Schliemann Heinrich, (1822-1890)
English Summary: On the hill "Trikastro" of the Louros Municipality of Preveza Greece (700m), there is an exciting ancient citadel, the Citadel of "Trikastro" with polygonal cyclopean walls. The constitution of this ancient city is unknown. Possibly it has established on the Hellenistic period, or more before. In the top of the hill there is a small church of Prophet Elias established in year 1813. South of "Trikastro" lies the plain and the hills of Vrysoula village and Kato Skafidoti, and in the north and northwest there is a great canyon, the amazing and famous Acheron River Canyon. Until today's data sue to the stance, that the citadel "Trikastro" represents the highland base citadel of the King of Epirus Pyrrhus (312-272 BC). At first the capital of the King Pyrrhus was the citadel Passaron (near Ioannina). Second was Ambacia (Amvrakia, today Arta). The Verenice city (near Preveza), was the heaven, near to the ports of Ionian Sea and Ambracian Gulf. 
Εισαγωγή: Στο ύψωμα του χωριού "Τρίκαστρο" Δήμου Λούρου (ύψος 700m) βρίσκεται μια εντυπωσιακή αρχαία Ακρόπολη, η "Ακρόπολη Τρίκαστρο", με πολυγωνικά "κυκλώπεια" τείχη, άγνωστης χρονολογίας ίδρυσης, αλλά πιθανότατα της Ελληνιστικής ή προγενέστερης περιόδου. ΔΕΝ έχει ακόμη ταυτοποιηθεί αρχαιολογικώς.
Ακριβώς στην κορυφή του υψώματος είναι χτισμένος ο Ναός του Προφήτη Ηλία, εποχής κτίσης έτος 1813. Νότια του "Τρίκαστρου" απλώνονται οι λόφοι και η πεδιάδα της Βρυσούλας και της Κάτω Σκαφιδωτής, ενώ βόρεια και βορειοδυτικά του υψώματος "Τρίκαστρου" βρίσκεται μια απότομη χαράδρα που προκαλεί δέος. Είναι η περίφημη "Χαράδρα του Αχέροντα" (Acheron River Canyon), η διασημότερη παγκοσμίως, μετά το Φαράγγι της Σαμαριάς στην Κρήτη.
Τα μέχρι σήμερα δεδομένα συνηγορούν υπέρ της άποψης ότι η "Ακρόπολη Τρίκαστρο" αποτελεί την ορεινή έδρα του Βασιλέως των Μολοσσών Πύρρου (312 - 272 π.Χ.), ενώ η διοικητική έδρα ήταν αρχικά η Πασσαρών Ιωαννίνων, και μετέπειτα η Αμβρακία (Άρτα). Η πόλη Βερενίκη (λόφοι Μιχαλιτσίου), χτισμένη από τον Πύρρο προς τιμήν της πεθεράς του Βερενίκης συζύγου του Πτολεμαίου βασιλέως της Αιγύπτου, ήταν το επίνειον, η πόλη πλησίον των λιμένων των θαλάσσιων δραστηριοτήτων του βασιλείου (Πρέβεζα). 
Επίσκεψη: Στo χωριό Τρίκαστρο μπορεί να φτάσει κανείς οδικώς με τους εξής τρόπους. Από τα Ιωάννινα, νότια, ακολουθώντας το δρόμο που περνά από τα χωριά Δερβίζιανα και Σεριζιανά (ή Σερζιανά). Από την Πρέβεζα, με βορειοανατολική κατεύθυνση, περνώντας από το δημοτικό διαμέρισμα Λούρου, και μετά δυτικά προς το χωριό Βρυσούλα. Από την Άρτα στη γέφυρα Καλογήρου, μετά στο Λούρο και από εκεί στη Βρυσούλα και στο Τρίκαστρο. 
Γεωγραφία: Το χωριό "Τρίκαστρο" Ν. Πρέβεζας, παλιά ονομασία «Αγόρανα», ή «Γόρανα», βρίσκεται στο Δήμο Λούρου, βορειοδυτικά της Βρυσούλας και δεν κατοικείται πλέον. Η ονομασία "Γόρανα" κατά την προφορική παράδοση αποδίδεται στo γεγονός ότι κατά τους 2-3 προηγηθέντες αιώνες, το χωριό αυτό αποτελούσε την "Αγορά" για τα υπόλοιπα διπλανά χωριά (ζώα, κτηνοτροφικά προϊόντα, κλπ).
Η κοινότητα αυτή μαζί με άλλες δύο (Παλαιορόφορο και Πολύβρυσο) συνενώθηκαν το έτος 1970 και μεταφέρθηκαν σε νέα έδρα που ονομάσθηκε Ωρωπός. ΔΕΝ πρέπει να γίνεται σύγχυση μεταξύ του "Τρίκαστρου" του Δήμου Λούρου (''Αρχαία Ακρόπολη Τρίκαστρο''), με το "Καστρί" του Δήμου Φαναρίου (Αρχαία Ακρόπολη "Πανδοσία"), ούτε με το "Καστρί" Δήμου Ανωγείου (Αρχαία Ακρόπολη "Όρραον") αλλά ούτε και με το "Τρίκορφο" Αγιάς Πάργας (κάστρο Αλή Πασά).
Είναι απίστευτο, αλλά ο Νομός Πρέβεζας διαθέτει εννέα (9) αρχαίες πόλεις (Εφύρα, Πανδοσία, Ελάτρεια, Βατίαι, Βουχέτιον, Ορραον, Τρίκαστρον, Βερενίκη, Νικόπολις) εκ των οποίων οι επτά (7) είναι Ακροπόλεις (Citadels) δηλαδή πόλεις οχυρωμένες με πολυγωνικά τείχη σε ύψωμα και μόνο η Νικόπολη και η Βερενίκη είναι πεδινές (η Νικόπολη είναι   οχυρωμένη, η Βερενίκη άγνωστο). 
Αρχαιολογικές μελέτες: Όπως προαναφέρθηκε, επίσημες αρχαιολογικές ανασκαφές δεν έχουν γίνει μέχρι σήμερα στο Τρίκαστρο Πρέβεζας με αποτέλεσμα να μην υπάρχουν επαρκή στοιχεία για την ταυτοποίηση της αρχαίας ακρόπολης. Δυστυχώς, η ανυπαρξία αρχαιολογικών ανασκαφών και η ανυπαρξία λίθινων ή μαρμάρινων επιγραφών μας αναγκάζει προς το παρόν τουλάχιστον να βασισθούμε μόνο σε παρατηρήσεις των ερειπίων, στην ελληνική γραμματεία, και σε εικασίες.
Είναι βέβαιο ότι οι αρχαιολόγοι θα έχουν στό μέλλον πολλή εργασία στό "Τρίκαστρο" και δεν θα ήταν άσχημη ιδέα να ζητηθεί βοήθεια από ξένες αρχαιολογικές σχολές όπως Ιταλίας, Γερμανίας, Αμερικής, για την εργασία αυτή. Μη ξεχνάμε ότι η αρχαία Κασσώπη είναι σήμερα επισκέψιμη χάρις στό Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο του Βερολίνου.
Οι επικρατούσες, αλλά και λιγοστές απόψεις των αρχαιολόγων για το "Τρίκαστρο" είναι ότι σαφώς δεν πρόκειται για αποικία των Ηλείων. Τι θα ζητούσαν άλλωστε οι Ηλείοι πάνω στα βουνά; Προτιμούσαν παραθαλάσσιες ή παραποτάμιες θέσεις για τις αποικίες τους.. Από μελέτη διάφορων χαρτών της περιοχής ο Χαράλαμπος Γκούβας έχει δύο πιθανές εκδοχές για την αρχαιολογική ταυτοποίηση του Τρίκαστρου. Αρχαίο Ομφάλιον ή αρχαία Έλλα. 


Ιστορία: Είναι παράξενο, αλλά για την Αρχαία Ακρόπολη "Τρίκαστρο", όχι μόνο δεν έχουν γίνει συστηματικές αρχαιολογικές μελέτες ή ανασκαφές, αλλά ούτε καν δημοσιεύσεις. Όπως προαναφέρθηκε, στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων αναγράφεται στον χάρτη ως «Μη ταυτοποιηθείσα αρχαία ακρόπολη»! Το παρόν άρθρο και η σειρά φωτογραφιών του Χαράλαμπου Γκούβα είναι η πρώτη δημοσίευση σχετικά με το θέμα.
Πέραν όμως από την ανυπαρξία αρχαιολογικών μελετών και δημοσιεύσεων, η "Ακρόπολη Τρίκαστρου" είναι γεμάτη από προφορικές ιστορίες, μύθους, φήμες, αλλά και μαρτυρίες για αρχαιοκάπηλους ανασκαφείς, οι οποίοι επί δεκαετίες έχουν «οργώσει» την περιοχή με ανιχνευτές μετάλλων, με σκοπό την ανεύρεση "του θησαυρού του Βασιλέως Πύρρου".
Φημολογείται προφορικώς ότι στο "Τρίκαστρο" βρισκόταν το νομισματοκοπείο του Βασιλέως Πύρρου. Ο "Πύρρος", Βασιλεύς της Ηπείρου, (312 - 272 π.Χ.) ανήκε στη φυλή των Μολοσσών, ελληνικού φύλου της Ηπείρου, και είναι ένας από τους σπουδαιότερους ηγεμόνες της πρώιμης Ελληνιστικής περιόδου. Θεωρείται κορυφαίος στρατηγικός νους, ένας από τους λαμπρότερους της παγκόσμιας στρατιωτικής ιστορίας.
Με τα στρατηγικά του προσόντα και τη φιλοδοξία του ανέδειξε την Ήπειρο σε σπουδαίο Ελληνικό κράτος. Υπέταξε και πέτυχε να στεφθεί Βασιλεύς της Μακεδονίας δύο φορές, για σύντομο χρονικό διάστημα, ενώ είναι διάσημος διεθνώς, για τις πολεμικές επιτυχίες του στη Νότια Ιταλία και τη Σικελία εναντίον των Ρωμαϊκών λεγεώνων. Είχε άδοξο τέλος το έτος 272 π.χ. όταν βρήκε τραγικό θάνατο στο Άργος από κεραμίδι που του πέταξε η μάνα ενός αντίπαλου στρατιώτη στό κεφάλι (δεν φορούσε κράνος).
Ο Πύρρος και ο Αννίβας, είναι οι μόνοι στρατηλάτες που έχουν νικήσει τη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Αρχική έδρα του Πύρρου ήταν η αρχαία Πασσαρών (Νομός Ιωαννίνων) αλλά την μετέφερε στην Αμβρακία (ή Αμπρακία, σημερινή Άρτα). Είναι πολύ πιθανό ότι η "Αρχαία Ακρόπολη Τρίκαστρου" - άγνωστης ονομασίας στην αρχαιότητα - ήταν η ορεινή του έδρα.
Είναι άγνωστο αν η οχυρωμένη πόλη "Τρίκαστρο" κτίσθηκε επί Βασιλέως Πύρρου, ή μήπως προϋπήρχε από την εποχή της ύστερης Χαλκοκρατίας (1580-1125 π.Χ.), ή αποτελεί πόλη Ηπειρωτών από τον 8ο-7ο-6ο αιώνα πΧ και απλώς οχυρώθηκε επί Βασιλέως Πύρρου. Εκείνο που είναι βέβαιο είναι ότι αποκλείεται να πρόκειται για ένα απλό "χωριουδάκι ποιμένων".
Η τεχνοτροπία λάξευσης των "κυκλώπειων" πολυγωνικών τειχών και ο όγκος των ασβεστολιθικών λίθων, η δυσκολία του εδάφους, η άριστη επιλογή της θέσης (χαράδρα Αχέροντα), προϋποθέτουν τεχνολογία και τεχνογνωσία εποχής σιδήρου, που απαιτεί υψηλή διοικητική μέριμνα (κάποιο Βασίλειο). Προφορικές μαρτυρίες αναφέρουν ότι λαθρανασκαφείς έχουν βρει στο "Τρίκαστρο" νομίσματα με την επιγραφή "ΒΑΣΙΛΕΩΣ  ΠΥΡΡΟΥ". 




















Περιγραφή: Σε μια μονοήμερη επίσκεψη και φωτογράφηση από τον Χαράλαμπο Γκούβα διαπιστώθηκαν τα εξής: Το ύψωμα "Τρίκαστρου" πού φιλοξενεί την οχυρωμένη ακρόπολη "Τρίκαστρο" έχει έκταση περίπου 1Χ1 Km (1Κm2), δηλαδή 1000 στρέμματα. Η νότια και ανατολική πλευρά του υψώματος είναι επικλινής και είναι σήμερα προσβάσιμη με χωματόδρομο.
Η βόρεια και δυτική πλευρά του είναι απότομος γκρεμός πού σχηματίζει την περίφημη "Χαράδρα του Αχέροντα ποταμού". Συνεπώς η θέση αποτελούσε άριστη στρατηγική επιλογή. Παρόμοιες στρατηγικές επιλογές έχουμε στό "Όρραον" και στην "Κασσώπη". Το επικλινές τμήμα του υψώματος "Τρίκαστρο" είναι γεμάτο με ερείπια πολυγωνικών τοιχών αλλά και κτιρίων. Τα πολυγωνικά τείχη είναι παραταγμένα σε τρεις σειρές, με απόσταση 100-200m το καθένα μεταξύ τους και έχουν κατεύθυνση δυτικο-ανατολική.
Σε αρκετά σημεία σώζονται και ερείπια αμυντικών πύργων (βλέπε φωτογραφίες). Το ύψος των πολυγωνικών τειχών ανέρχεται τουλάχιστον στα 5m στό ορατό τμήμα τους, αν όμως λάβουμε υπ' όψιν ότι 1-2m είναι θαμμένα στό χώμα και ένα ύψος 1-2 m έχει γκρεμιστεί από σεισμούς, το συνολικό ύψος των κυκλώπειων πολυγωνικών τειχών φτάνει τα 8-9m!!! Το μέγεθος των λαξευμένων λίθων αγγίζει συχνά τα 1-1,5m. Σε μερικά σπάνια σημεία των τειχών το σύστημα δόμησης είναι ισοδομικό όπως και στα κτίρια.
Είναι απίστευτο ότι κατασκευάσθηκε ένα τέτοιο έργο, πρίν από 2500 χρόνια, με λαξευμένους ογκόλιθους βάρους 1-2 τόνων, που προκαλεί δέος, σε ένα απόκρημνο ύψωμα, κυριολεκτικά στα "κατσάβραχα". Στη βραχώδη και πολύ απόκρημνη βόρεια πλευρά του υψώματος δεν διατηρούνται ίχνη τειχών, προφανώς γιατί δεν χρειάζονταν, ενώ αντίθετα σε αρκετά καλή κατάσταση σώζονται τα τείχη της ανατολικής, και νότιας πλευράς.
Ο σύγχρονος χωματόδρομος φαίνεται να ανοίχθηκε πάνω σε προϋπάρχουσα αρχαία οδική υποδομή γιατί πορεύεται παράλληλα με το μεσαίο τείχος, και ελικοειδής ων, φτάνει μέχρι 200m πριν την κορυφή του υψώματος. Ακολουθούν πέτρινα σκαλοπάτια σύγχρονης κατασκευής, χορηγία πολιτών. Σε πολλά σημεία τα τείχη έχουν τετράγωνες προεξοχές και σαφώς πρόκειται για αμυντικούς πύργους.
Αρκετοί αμυντικοί πύργοι είναι προσβάσιμοι και φωτογραφήθηκαν. Το καλύτερα σωζόμενο τείχος είναι το δεύτερο (μεσαίο) και με μια προσεκτική αρχαιολογική παρέμβαση θα αποτελέσει το κατ' εξοχήν επισκέψιμο σημείο του υψώματος, γιατί ο επισκέπτης θα βαδίζει κατά μήκος του τείχους. Στο εσωτερικό του οχυρωμένου χώρου διακρίνονται λείψανα κτηρίων, τα οποία, ωστόσο, δεν είναι  δυνατόν σήμερα να μελετηθούν εκ του σύνεγγυς, λόγω της πυκνής βλάστησης που καλύπτει τον αρχαιολογικό χώρο.
Τα εμφανή λείψανα αρχαίων κτηρίων είναι περίπου 6-7 σε άμεση ορατή επισκόπηση και φωτογράφηση, αλλά η μελέτη τους προϋποθέτει χρόνο και η πρόσβασή τους είναι επικίνδυνη λόγω της αστάθειας των ερειπίων και του επικλινούς του εδάφους.
Ο κίνδυνος ατυχήματος είναι μεγάλος. Θα συνιστούσαμε στους αρχαιολόγους να φορούν ορειβατικά άρβυλα σε κάθε επίσκεψής τους. Θεωρητικά, η πόλη αυτή πρέπει να υδρεύετο από τα πεντακάθαρα νερά του βορείως ρέοντος Αχέροντος ποταμού (χαράδρα) και σαφώς οι αρχαιολόγοι του μέλλοντος θα ανακαλύψουν μέσα στη βλάστηση κάποιο αρχαίο μονοπάτι πού κατεβαίνει το γκρεμό προς τον ποταμό.
Σε όλη την έκταση της οχυρωμένης ακρόπολης διακρίνονται θραύσματα κεράμων στέγης τα οποία και φωτογραφήθηκαν. Νότια της ακρόπολης και κατά μήκος της νοτιοδυτικής πλευράς του χωμάτινου δρόμου, τα χωματουργικά μηχανήματα διάνοιξης, αποκάλυψαν πριν από χρόνια κάποιους αρχαίους κιβωτιόσχημους τάφους.
Ενός αρχαίου τάφου διακρίνεται η τομή των λίθινων ασβεστολιθικών πλακών και με τα χέρια αποκαλύφθηκαν εύκολα ανθρώπινα οστά. Καλό είναι να γίνει μια επαγγελματική αρχαιολογική ανασκαφή στο σημείο αυτό, πριν προλάβουν οι αρχαιοκάπηλοι ως συνήθως.
Τι πρέπει να γίνει στην "Ακρόπολη Τρίκαστρο": Είναι τέτοιος ο αρχαιολογικός πλούτος του Νομού Πρέβεζας, που για τη συστηματική αρχαιολογική μελέτη, ανασκαφή και αναστήλωση, δεν θα έφτανε ούτε ο ετήσιος προϋπολογισμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης!!!.
Ετσι δεν μπορεί να αποτελεί προτεραιότητα, και αποτελεί ουτοπία, η αρχαιολογική μέριμνα για το "Τρίκαστρο", όταν δεν έχει αναστηλωθεί το Ωδείον Νικοπόλεως και το Θέατρο Οκταβιανού. Όμως θα πρέπει να γίνουν τα εξής σύντομα:
1. Ασφαλτόστρωση του χωμάτινου δρόμου.
2. Κατασκευή χώρου στάθμευσης. Κατασκευή μονοπατιού παράλληλα των τειχών. 4. Χαρτογράφηση και Τοπογραφικό. 5. Κατατοπιστικές πινακίδες. 6. Αμεση ανασκαφή του αρχαίου τάφου στό δρόμο.
Copyright ©: Δρ. Χαράλαμπος Γκούβας, Ίδρυμα «Μουσείο Τεχνών Επιστημών Νομού Πρέβεζας», 2008 


Anthony Adolph, UK
mail@anthonyadolph.co.uk
10 Nov 2015
To: Harry Gouvas, harrygouvas@gmail.com   (ΑΚΟΛΟΥΘΕΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ)
Dear Harry,
Thank you for your e-mail and I am glad you are still flourishing despite Greece's problems. It is fortunate that a museum like yours is in private and not state hands! I am delighted to announce the publication of my new book Brutus of Troy, and the Quest for the Ancestry of the British. The blurb for the book reads: 
Just who did the British think they were? For much of the last 1,500 years, when the British looked back to their origins they saw the looming mythological figure of Brutus of Troy. A great-great-grandson of the love goddess Aphrodite through her Trojan son Aeneas (the hero of Virgil's Aeneid), Brutus accidentally killed his father and was exiled to Greece. He liberated the descendants of the Trojans who lived there in slavery and led them on an epic
Voyage to Britain. Landing at Totnes in Devon, Brutus overthrew the giants who lived in Britain, laid the foundations of Oxford University and London and sired a long line of kings, including King Arthur and the ancestors of the present Royal Family.
Invented to give Britain a place in the overarching mythologies of the Classical world and the Bible, Brutus's story long underpinned the British identity and played a crucial role in royal propaganda and foreign policy. His story inspired generations of poets and playwrights, including Chaucer, Spenser, Shakespeare, Milton, Pope, Wordsworth, Dickens and Blake, whose hymn Jerusalem was a direct response to the story of Brutus founding London as the New Troy in
The west. 
Leading genealogist Anthony Adolph traces Brutus's story from Roman times onwards, charting his immense popularity and subsequent fall from grace, along with his lasting legacy in fiction, pseudo-history and the arcane mythology surrounding some of London's best-known landmarks, in this groundbreaking biography of the mythological founder of Britain. This book is the second in an intended series exploring British origins in as much depth as science and (in this case) mythology will allow. The first in the series is In Search of Our Ancient Ancestors.
For more details please see http://anthonyadolph.co.uk/brutus-of-troy/ and http://anthonyadolph.co.uk/in-search-of-our-ancient-ancestors-from-the-big-bang-to-modern-britain-in-science-and-myth/.
The Brutus book includes an acknowledgement to you for your very kind help when we came to Epirus. In Geoffrey of Monmouth's story of Brutus, he finds Trojans living in Epirus as slaves, and leads them in a battle to win their freedom. With your help I identified the place where Geoffrey seems to have set this battle - Trikastro. I hope that my book will create more interest amongst British and American people in visiting Epirus where they can indulge their imaginations with the wonderful myth of Brutus. Maybe, you could include some mention of my book in your museum, and I can put a notice about it on my website page about Brutus, http://anthonyadolph.co.uk/brutus-of-troy/?  
I do very much hope that you will enjoy them! 
Anthony Adolph 

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ:
Anthony Adolph, Ηνωμένο Βασίλειο
mail@anthonyadolph.co.uk
10 Νοεμ του 2015
Προς: Xαράλαμπος Γκούβας, harrygouvas@gmail.com
Αγαπητέ Χάρη,
Σ' ευχαριστώ για το e-mail σου και χαίρομαι που σθεναρά ακόμη, ασχολείσαι με τα προβλήματα στην Ελλάδα. Είναι ευτυχές το γεγονός ότι το Μουσείο σου είναι ιδιωτικό και δεν ανήκει σε κρατικά χέρια!
Είμαι στην ευχάριστη θέση να σου ανακοινώσω τη δημοσίευση του νέου μου βιβλίου «Ο Βρούτος της Τροίας, και η αναζήτηση για των Προγόνων των Βρετανών». Η διαφήμιση εξωφύλλου για το βιβλίο έχει ως εξής:
«Αλήθεια τι πιστεύουν οι Βρεττανοί από το από πού προέρχονται; Για πολλά από τα τελευταία 1500 χρόνια, όταν οι Βρεττανοί κοίταξαν πίσω στις ρίζες τους είδαν την κυρίαρχη μυθολογική φιγούρα του Βρούτου της Τροίας.
Ένας τρισέγγονος της Θεάς του Ερωτα Αφροδίτης, μέσω του Τρώος γιού της Αινεία (Aeneas in Greek, ο ήρωας Aeneid λατινικά στην Αινειάδα του Βιργίλιου), ο Βρούτος σκότωσε κατά λάθος (τυχαία) τον πατέρα του και εξορίστηκε στην Ελλάδα. Απελευθέρωσε τους απογόνους των Τρώων που ζούσαν εκεί σε δουλεία και τους οδήγησε σε ένα Επικό Ταξίδι στη Βρετανία.
Εγκαταστάθηκε στο Totness του Ντέβον, όπου ο Βρούτος ανέτρεψε τους γίγαντες που ζούσαν στη Βρετανία, έθεσε τα θεμέλια του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και του Λονδίνου και γέννησε μια μακρά σειρά των βασιλέων, μεταξύ των οποίων ο Βασιλιάς Αρθούρος και τους προγόνους της παρούσας Βασιλικής Οικογένειας.
Εφευρεθείσα για να δώσει τη Βρετανία μια θέση στις πρωταρχικές μυθολογίες του Κλασικού κόσμου και της Βίβλου, η ιστορία του Βρούτου απετέλεσε το θεμέλιο της Βρεττανικής ταυτότητας, και έπαιξε ένα καθοριστικό ρόλο στη βασιλική προπαγάνδα και την εξωτερική πολιτική.
Η ιστορία αυτή ενέπνευσε γενιές από ποιητές και θεατρικούς συγγραφείς, συμπεριλαμβανομένων των Chaucer (Σώσερ), Spenser (Σπένσερ), Shakespeare (Σαίξπηρ), Μιλτον (Μίλτον), ο Πόουπ (Pope), Wordsworth (Γουόρντσογουορθ), Dickens (Ντίκενς) και Blake (Μπλέικ), του οποίου ο ύμνος της Ιερουσαλήμ ήταν μια άμεση απάντηση στην ιστορία του Βρούτου, ως η ίδρυση της Νέας Τροίας στή Δύση.
Ο κορυφαίος γενεαλόγος Anthony Adolph ακολουθεί τα ίχνη της «Ιστορίας του Βρούτου» από τους ρωμαϊκούς χρόνους και μετά, χαρτογραφώντας την τεράστια δημοτικότητά του και την επακόλουθη πτώση από την αίγλη, μαζί με διαρκή κληρονομιά του στη μυθοπλασία, την ψευδο-ιστορία και την απόκρυφη μυθολογία γύρω από μερικά από τα πιο γνωστά αξιοθέατα του Λονδίνου, σε αυτή την πρωτοποριακή βιογραφία του μυθικού ιδρυτή της Βρετανίας.
Αυτό το βιβλίο είναι το δεύτερο σε μια σειρά που προορίζεται να εξερευνήσει τις Ρίζες των Βρεττανών σε τόσο βάθος, όσο η επιστήμη και (στην προκειμένη περίπτωση) η μυθολογία θα επιτρέψει. Το πρώτο βιβλίο της σειράς είναι το «In Search of Our Ancient Ancestors». (Ψάχνοντας τους αρχαίους προγόνους μας).
Για περισσότερες λεπτομέρειες παρακαλούμε δείτε http://anthonyadolph.co.uk/brutus-of-troy/
και http://anthonyadolph.co.uk/in-search-of-our-ancient-ancestors-from-the-big-bang-to-modern-britain-in-science-and-myth/.
Το βιβλίο μου «Ιστορία του Βρούτου» εμπεριέχει και μιά αναφορά σε σένα Χάρη, γιά την πολύ ευγενική σου βοήθεια όταν επισκεφθήκαμε την Ήπειρο. Στο βιβλίο του Geoffrey of Monmouth «H Ιστορία του Βρούτου» αυτός βρίσκει Τρώες που ζουν στην Ήπειρο ως σκλάβοι, και τους οδηγεί σε μια μάχη για να κερδίσουν την ελευθερία τους.
Με τη βοήθειά σου προσδιόρισα τον τόπο όπου Geoffrey φαίνεται να έχει θέσει αυτή τη μάχη - Τρίκαστρο (εννοεί την αρχαία Ακρόπολη του χωριού Τρίκαστρο του Δήμου Πρέβεζας, πρώτη δημοσίευση : Χαράλαμπος Γκούβας, Τοπική Φωνή, 2006). Ελπίζω ότι το βιβλίο μου θα δημιουργήσει μεγαλύτερο ενδιαφέρον μεταξύ των Βρετανών και Αμερικανών γιά επίσκεψη στην Ηπειρο, όπου μπορούν να ικανοποιήσουν τη φαντασία τους με το υπέροχο μύθο του Βρούτου.
Ίσως, θα μπορούσες να περιλάβεις κάποια αναφορά στο βιβλίο μου στο Μουσείο σου, και εγώ μπορώ να βάλω μια ανακοίνωση σχετικά με αυτό στην ιστοσελίδα σελίδα σχετικά με τον Βρούτο, http://anthonyadolph.co.uk/brutus-of-troy

Στέλιος Τριάντης (1931-1999) ο Ηπειρώτης γλύπτης, από το Τρίκαστρο Πρέβεζας, από τους βαθύτερους γνώστες και μελετητές της γλυπτικής των αρχαίων Ελλήνων

Ο Στέλιος Τριάντης.  Ομιλία του Άγγελου Δεληβοριά Διευθυντή του Μουσείου Μπενάκη στα Γιάννενα, Δευτέρα, 21 Ιουνίου 2004
Κυρίες και Κύριοι,
Eλπίζω ότι θα συγχωρήσετε τον προσωπικό τόνο καθώς και τον έκδηλο συγκινησιακό φορτισμό της ομιλίας μου. Θα σας παρακαλούσα μάλιστα να αντιμετωπίσετε με συμπάθεια όσες συνειρμικές αναταράξεις προκληθούν στη ροή του λόγου μου από την αναστάτωση που νοιώθω συχνά, όταν ανακαλώ την περίπτωση του Στέλιου Τριάντη. Γιατί μου είναι δύσκολο να ελέγξω τα συναισθήματα που με πλημμυρίζουν  και που, μαζί με την όποια νοητική νηφαλιότητα μου αναλογεί, αναστέλλουν κάθε διάθεση για μια αποστασιοποιημένη θεώρηση του έργου του.
Ιδιόρρυθμη προσωπικότητα και με παράδοξη ιδιοσυγκρασία ο Τριάντης κατόρθωνε να κρύβει πίσω από τη φαινομενική ηρεμία του έναν χαρακτήρα εκρηκτικό, προστατεύοντας ταυτόχρονα τον πηγαίο συναισθηματισμό του με μια αδιόρατα σκωπτική θωράκιση. Πέρα από την οριακή απλότητα της συμπεριφοράς του διέκρινε ωστόσο κανείς τη σύνθετη δομή μιας πνευματικής  συγκρότησης, που είχε το σπάνιο χάρισμα να συνδυάζει εκτονωτικά τις πιο διαμετρικά αντίθετες ιδιότητες: την απόλυτη αφοσίωση στην ιερότητα της δουλειάς με την επίσης απόλυτη ειλικρίνεια της αγάπης για τους άλλους, τη χαρά που προσφέρει το γλέντι και το κρασί με την ευφορία που προκαλούν οι απέραντες συζητήσεις πάνω σε καυτά ζητήματα, μια ειδικότερα ηπειρώτικη ντομπροσύνη με τη λεγόμενη ελληνική λεβεντιά, την ταπεινότητα με την υπερηφάνεια, τη δύναμη των χεριών με την ψυχική ρώμη. Και μολονότι δεν ανήκε σε όσους διατυμπανίζουν εύκολα τις πεποιθήσεις τους -όχι από τη συστολή κάποιας έμφυτης καχυποψίας αλλά από μια παραδειγματική σεμνότητα- ο ιδεολογικός ορίζοντας των φρονημάτων του ήταν σαφής. Σαφείς ήταν και οι προσδοκίες που είχε επενδύσει στο αίτημα της αλλαγής, αλλά και η αντοχή του στα κτυπήματα των απανωτών διαψεύσεων.











     Η ίδια σεμνότητα στην οποία αναφέρθηκα ήδη, η μετριοφροσύνη του αν θέλετε, τον εμπόδιζε  να καταφεύγει στα τερτίπια του συρμού προκειμένου να προβάλει το έργο του, να το διαφημίζει. Ετσι ώστε για να γίνει ευρύτερα και συνολικά γνωστό, έπρεπε να περάσουν πέντε ολόκληρα χρόνια από τον θάνατό του. Έπρεπε κυρίως να βρεθεί ένας τέως δήμαρχος με ασυνήθεις εις τα καθ’ ημάς ευαισθησίες, έπρεπε όμως να βρεθεί και μια πόλη σε αρκετή μάλιστα απόσταση από τα κέντρα των καλλιτεχνικών μας ζυμώσεων, εντελώς δηλαδή ανεπηρέαστη ακόμη τουλάχιστον από τους καταλύτες των παροδικών φαινομένων της πρωτεύουσας. Έπρεπε, τέλος, να συντονιστούν δυναμικά ένα πανεπιστημιακό Τμήμα Πλαστικών Τεχνών και Επιστημών της Τέχνης, μια Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού ένας Σύλλογος Αποφοίτων διακεκριμένης Σχολής και κάποιοι άνθρωποι πραγματικά ταγμένοι. Το έργο του Τριάντη φαίνεται πάντως πως δεν ήταν προσιτό  και στους ειδικότερα ασχολούμενους με την τέχνη, όπως συνάγεται από την ανεπίτρεπτα φτωχή βιβλιογραφική του κάλυψη η οποία, χωρίς να ξεπερνά ποιοτικά το επίπεδο των συμβατικών καταγραφών και των εύκολων αποφάνσεων, είναι και ποσοτικά  αντιστρόφως ανάλογη προς τον όγκο του. Θα μου πείτε βέβαια -και θα έχετε δίκαιο- ότι η περί πολλά τυρβάζουσα Ιστορία της Νεοελληνικής Τέχνης, μετεωρισμένη ανάμεσα σε εθνικές τύψεις και  διεθνικές ντροπές, έχει ουσιαστικά ξεχάσει έναν Χαλεπά –για να μην αναφερθώ στον απαράδεκτα λησμονημένο Απάρτη.
     Για όποιον δεν γνώρισε τον Τριάντη από κοντά, η συνοπτική περιγραφή της προσφοράς του, η τηλεγραφική της μάλλον σκιαγράφηση, δεν επιτρέπει παρά τον αδρό σχηματισμό μιας εντελώς γενικής εικόνας. Ακριβώς το ίδιο ισχύει και για την ανασυγκρότηση της βιογραφίας του απ’ όσες τυπικές πληροφορίες εμπεριέχουν τρία μόνο κείμενα: Ο κατάλογος της εκθέσεως που οργάνωσε το 1979 η Εθνική Πινακοθήκη με τον ατυχή τίτλο «γλυπτική δέκα υποψηφίων καθηγητών», ο τόμος «Έλληνες Γλύπτες» του Στέλιου Λιδάκη, που κυκλοφόρησε το 1981 και το λήμμα της Δώρας Μαρκάτου στο  Λεξικό των Ελλήνων Καλλιτεχνών που εκδόθηκε το 2000. Σύμφωνα με τα προσφερόμενα στοιχεία  γεννήθηκε στο Τρίκαστρο της Πρέβεζας το 1931 και πέθανε στην Αθήνα το 1999. Από το 1954 ως το 1958 σπούδασε γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών κοντά στον Μιχάλη Τόμπρο και αποφοίτησε με βραβείο για το γυμνό. Μια υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών του επέτρεψε να συνεχίσει τις σπουδές του στην École Supérieure des Beaux Arts με τους Γιάνσενς και Μαρτέν, παραμένοντας στο Παρίσι από το 1965 ώς το1967 και από το 1970 ώς το 1971 αντίστοιχα. Κατά το διάστημα αυτό προσέφερε τις υπηρεσίες του στο Μουσείο του Λούβρου αναλαμβάνοντας την επανέκθεση των μετοπών της Ολυμπίας  μετά από επίσημη πρόσκληση του γαλλικού κράτους. Από το 1957 ώς το 1986 εργάστηκε σε διάφορα ελληνικά  μουσεία  και από το 1962 στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου συμπλήρωσε και εξέθεσε ένα μεγάλο αριθμό από σημαντικά έργα μεταξύ των οποίων και τα εναέτια γλυπτά της Επιδαύρου. Το σύνταγμα του Δαόχου και η Σφίγγα των Ναξίων στους Δελφούς, η Νίκη του Παιωνίου, ο Ερμής του Πραξιτέλη, τα αετώματα και οι μετόπες του ναού του Διός στην Ολυμπία, τα γλυπτά της Δήλου, του Ραμνούντα και της Λαμίας, πιστοποιούν την καθοριστική σημασία των ευεργετικών του παρεμβάσεων. Ουσιαστική υπήρξε, τέλος, η συμβολή του στην αναστήλωση της στοάς της Βραυρώνας, στην αντικατάσταση των Καρυατίδων του Ερεχθείου, στην ανασύνθεση του αετώματος της Αμαζονομαχίας στη Ρώμη.
     Οι ανούσιες αυτές μνείες είναι ζήτημα αν περισώζουν κάτι από μια ανεκτίμητη συνδρομή  τόσο στη διάσωση των περιουσιακών στοιχείων του τόπου μας όσο και στις θεωρητικές ανησυχίες της Κλασικής Αρχαιολογίας. Αν αναμεταδίδουν κάτι από τον μαγικό τρόπο με τον οποίο η ματιά του Τριάντη διαπερνούσε τις τραυματισμένες επιφάνειες των μαρμάρων για να μας χαρίσει το θαύμα της αποκατάστασης με την αναγνώριση και τη συγκόλληση των διαμελισμένων, διάσπαρτων τμημάτων τους. Αυτή τουλάχιστον η πλευρά του έργου του κατοχυρώθηκε με την ημερίδα που οργάνωσε στη μνήμη του το Μουσείο Μπενάκη το 2002 και με το εισαγωγικό κείμενο του τόμου των πρακτικών της, όπου ο Γιώργος Δεσπίνης τονίζει εμφατικά ότι «τα αρχαία αγάλματα δεν ήταν (γι’ αυτόν) απλά μουσειακά αντικείμενα, τα οποία έπρεπε να στηθούν με σωστές τεχνικές προδιαγραφές πάνω στα βάθρα τους. Ήταν πρώτα από όλα αντικείμενα έρευνας, ειδκότερα αυτά που είχαν σωθεί κομματιασμένα. Το πάθος του να ψάχνει τα κομμάτια και να ανασυγκροτεί αρχαία γλυπτά τον έκανε με τα χρόνια μοναδικό στο είδος του ερευνητή της αρχαίας γλυπτικής. Και το πάθος αυτό έμεινε άσβεστο έως το τέλος. Όπως κάθε πραγματικά μεγάλος γλύπτης, ο Τριάντης ήξερε πολύ καλά το μάρμαρο και τα μυστικά του. Αυτή η εξοικείωση με το υλικό όμως δεν θα μπορούσε να τον οδηγήσει σε μεγάλες ανακαλύψεις, αν δεν συνδυαζόταν με μια σπάνια ικανότητα να συλλαμβάνει και να επεξεργάζεται ταχύτατα αυτό που έβλεπε. Η ματιά του είχε κάτι από τη ματιά του μυθικού Λυγκέα. Έτσι, κατόρθωσε να συμπληρώσει πλήθος αγαλμάτων και αναγλύφων με νέα θραύσματα, και να ανασυγκροτήσει μεγάλες αετωματικές συνθέσεις, όπως τα αετώματα του ναού του Ασκληπιού στην Επίδαυρο, του ναού του Δία στην Ολυμπία και του ναού του Απόλλωνα στη Ρώμη.
     Από το μη αρχαιολογικό έργο του Τριάντη, στις εκδόσεις που προανέφερα μνημονεύονται   χωρίς να σχολιάζονται το Ηρώο του Διστόμου και η προτομή του Εμμανουήλ Παππά, οι Φίλοι και ανώνυμα διάφορες άλλες προτομές, επιτύμβια, κάποια έργα κατατεθειμένα στην Εθνική Πινακοθήκη. Περισσότερο τεκμηριωμένη μοιάζει η καταγραφή των  ατομικών του εκθέσεων στην Gallery Mouffe του Παρισιού, το 1972 και στο “Never on Sunday”, το 1993. Ακόμη η συμμετοχή του στις ομαδικές εκθέσεις του Salon d’ Automne το 1965, 1968, και 1970, του Salon des Artistes Indépendants το 1971, και του Salon des Artistes Français, πάντοτε στο Παρίσι, το 1971, 1972, και 1973, αλλά και στη Galerie de Vallombreuse του Μπιαρίτς, το 1972. Το αθηναϊκό κοινό πρέπει να πήρε κάποια γεύση από τον κόσμο των εμπνεύσεών του στην Πανελλήνια Έκθεση του 1973, καθώς και στην Έκθεση των Δέκα Υποψηφίων Καθηγητών της Εθνικής Πινακοθήκης, το 1979. Για την συμμετοχή του στην έκθεση «γλυπτική 78», που φαίνεται πως έγινε στη Φιλοθέη δεν μπόρεσα να βρω πληροφορίες. Όπως και για το βραβείο που του απένειμε  η Ακαδημία Αθηνών το 1982, αν συγκεκριμένα τιμούσε το αρχαιολογικό ή το προσωπικό του έργο.
     Με όσα προσπαθησα ώς τώρα να υπαινιχθώ είμαι βέβαιος πως δεν θα εκπλαγείτε και από την εντύπωση που μου προκαλεί ένα γεγονός ενδεικτικό για τα αδιέξοδα της τρέχουσας προσεγγιστικής μεθόδου: ότι χωρίς να επισημαίνεται η συχνότητα της παρουσίας του Τριάντη στη Γαλλία, η ερευνητική περιέργεια παραμένει απαθής και ως προς την  εκεί υποδοχή του έργου του και ως προς τους λόγους που θα μπορούσαν να την ερμηνεύσουν. Επειδή εν τούτοις το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και με την υποδοχή του στην Ελλάδα, θα ανατρέξω στις τρεις μόνο και λιγόλογες αξιολογικές κρίσεις που κατόρθωσα να εντοπίσω. Με την παράκληση να αναζητήσετε εσείς την αντιστοιχία των αποφάνσεών τους στα ίδια τα έργα που είναι τριγύρω μας και που –ευτυχώς- έχουν τη δική τους φωνή.
     Κατά τον Στέλιο Λυδάκη ο Τριάντης «αρχικά καταπιάστηκε με έναν τύπο ανθρωποκεντρικής γλυπτικής» αποδίδοντας τις μορφές του «με τονισμένα ρεαλιστικά χαρακτηριστικά. Προχωρώντας αφαιρετικά καταστάλαξε τελικά στην πλήρη αφαίρεση ενώ σε ορισμένες συνθέσεις διαφαίνεται και πάλι, μέσα από τα αφαιρετικά-γεωμετρικοποιημένα σχήματα, η ανθρώπινη μορφή.»
     Σ’ έναν τόμο του 1982 με τίτλο η Νεοελληνική Γλυπτική της περιόδου 1800-1940 ο Χρύσανθος Χρήστου σημειώνει τα εξής: «Στους παραδοσιακούς τύπους βασίζονται και οι περισσότερες από τις παλαιότερες προσπάθειες του Στέλιου Τριάντη. Σε μερικά από τα τελευταία του έργα, ωστόσο, φαίνεται ότι επιδιώκει να προχωρήσει πέρα από τους γνωστούς τύπους, προς την περιοχή των γενικευτικών και αφηρημένων τάσεων. Σε μια ή δυο περιπτώσεις των νέων αυτών αναζητήσεων του Τριάντη, όπως στο Φίλοι, διαπιστώνεται εύκολα, από τη μια πλευρά η επίδραση της διδασκαλίας του Τόμπρου, και από την άλλη μια προσωπική και γόνιμη επεξεργασία των κατακτήσεών του. Ευαίσθητος καλλιτέχνης, όπως φαίνεται να είναι από τις εργασίες του, ο Τριάντης μοιάζει να απομακρύνεται προοδευτικά από το περιορισμένο μορφοπλαστικό λεξιλόγιο και την εξάρτησή του από τους παραδοσιακούς τύπους.»








     Κατά την Δώρα Μαρκάτου, τέλος, «η γλυπτική του είναι ανθρωποκεντρική, και έχει επηρεαστεί από την αρχαία ελληνική τέχνη, κυρίως την αρχαϊκή. Αρχικά ακολούθησε παραδοσιακές τάσεις και οι μορφές του διακρίνονται για τον τονισμό των ρεαλιστικών χαρακτηριστικών. Στο διάστημα 1963-1971 φιλοτέχνησε μικρογλυπτά κυβιστικής αντίληψης, που διατηρούν όμως την ανάμνηση της ανθρώπινης μορφής, χωρίς να παύσει να καλλιεργεί το ρεαλισμό κυρίως σε παραγγελίες. Προτιμά το χαμηλό ανάγλυφο, π.χ. Ηρώο Σφαγιασθέντων Διστόμου, όπου οι μορφές διακρίνονται για την απλοποίηση και την αφαιρετική τάση. Το ενδιαφέρον του για το ζωγραφικό στοιχείο του αναγλύφου εκφράζεται επίσης στα μετάλλια και στις πλακέτες του.»
     Από την αντιπαραβολή των τριών αυτών κειμένων που ουσιαστικά επαναλαμβάνουν τα ίδια περίπου πράγματα, θα μου επιτρέψετε να παρατηρήσω ότι τόσο η λέξη τύπος όσο και η λέξη παραδοσιακός δεν διαθέτουν κάποιο σαφές εννοιολογικό περίγραμμα, μέσα στα συμφραζόμενα βέβαια της χρήσης τους. Σχετικά με τον συγκαταβατικά σημειούμενο ανθρωποκεντρισμό του καλλιτέχνη οφείλω να υπενθυμίσω ότι ανθρωποκεντρική υπήρξε η γλυπτική σε όλη την ιστορία της ανθρωπότητας, με εξαίρεση ένα χρονικά περιορισμένο και όχι γενικά υιοθετημένο διάλειμμα αφαιρετικών – ανεικονικών προσανατολισμών. Ο δείκτης των διαφοροποιήσεων στην πρόσληψη και την επεξεργασία της φόρμας δεν ξεπέρασε άλλωστε ποτέ τις επιταγές του ρεαλισμού, οι ποικίλες όψεις του οποίου αντανακλώνται σε μια εξαιρετικά μεγάλη κλίμακα εκφραστικών αποχρώσεων και όχι σε μια μονόδρομη εξελικτική γραμμή από την παραστατικότητα του συγκεκριμένου στις καθαρές ιδέες των αφηρημένων μαθηματικών.
     Η μικρογλυπτική της περιόδου 1963-1971 με τις κυβιστικές αναμνήσεις, την πλήρη αφαίρεση, τα γεωμετρικοποιημένα σχήματα και τις γενικευτικές τάσεις δεν αντιπροσωπεύει κατά τη γνώμη μου παρά ένα intermezzo που δεν διασπά εντούτοις τη συνοχή και τη συνέχεια της δημιουργίας του. Ούτε και προοιωνίζει βέβαια τον αναπροσανατολισμό των πεποιθήσεων του. Πρόκειται ουσιαστικά για μια σειρά από δοκιμές και μάλιστα επιτυχείς, στις εκφραστικές δυνατότητες  ενός μορφοπλαστικού ιδιώματος ξένου όμως προς το κοσμοθεωρητικό ιδεολογικό υπόβαθρο του καλλιτέχνη. Δοκιμές, που, παρά τη μικρή τους κλίμακα, αφήνουν εντούτοις να διαφανεί το ενδιαφέρον του για την δυναμική των συνθέσεων και τις αξίες των όγκων αφ’ ενός και αφ’ετέρου για το περιεχόμενο της έννοιας του μνημειακού, η οποία πάντως δεν έχει να κάνει με τις εξωτερικές διαστάσεις των έργων, αλλά με τις εσωτερικές τους τιμές.
     Αυτό που θέλω να πω μ’ άλλα λόγια είναι ότι δύσκολα θα όριζα τον ρεαλισμό του Τριάντη, ως «παραδοσιακό» ή επηρεασμένο από την αρχαϊκή τέχνη. Η αμετακίνητη προσήλωσή του σε κάποια ιδεώδη, δεν θα μπορούσε άλλωστε να διατυπωθεί παρά με τη συνέπεια της άρθρωσης των οραμάτων του και των προβληματισμών του πάνω στις σύμμετρες συντεταγμένες της πραγματικότητας και μόνο. Μιας πραγματικότητας όμως φιλτραρισμένης μέσα από εμπειρίες και βιώματα που οριοθετούν τη διάκριση του περιττού από το ουσιώδες, της φωτογραφικής πιστότητας από τη νοηματική εμβάθυνση, της φευγαλέας εντύπωσης από την πεισματικά εμμένουσα εικόνα της κεντρικής ιδέας,  ενθαρρύνοντας –για να μην πω επιβάλλοντας- την πρόσληψη των μορφών με το πνεύμα μιας εξπρεσιονιστικής μάλλον χροιάς. Έτσι εξαίρονται τα αδρά περιγράμματα και οι στερεομετρικές φόρμες, με μια οξύτητα που κάνει συχνά τα πρόσωπα αιχμηρά και στιβαρά τα σώματα, ενώ η λιτή και απέριττη διαπραγμάτευση υπογραμμίζει τον χυμώδη πλασμό της δομής στον οποίο ενίοτε διαχέεται μια αδιόρατη ηδυπάθεια. Η επίσης προφανής  ηρωική διάσταση των μορφών του δεν εξαρτάται τέλος από τις επιταγές της θεματικής αλλά από μια εσωτερική πνοή που διακηρύσσει την πίστη της στις υποσχέσεις του ανθρώπου.
Κυρίες και Κύριοι,
     Χωρίς να διεκδικώ την αποκλειστικότητα της ορθής ανάγνωσης, η οποία άλλωστε προϋποθέτει μια πολύ πιο υπεύθυνη αντιπαράθεση με την καλλιτεχνική παραγωγή του Στέλιου Τριάντη, θα ήθελα μόνο να πω ότι η μελέτη της προσφοράς του στη νεοελληνική γλυπτική αφήνεται στην αισιοδοξία του μέλλοντος. Μια αισιοδοξία που τη στηρίζει ωστόσο  η πολύτιμη πλέον παρακαταθήκη αυτής της εκθέσεως και η έκδοση του καταλόγου της με το πρώτο μεθοδικά αρθρωμένο και υπεύθυνο κείμενο του Θάνου Χρήστου. Την αισιοδοξία αυτή τη στηρίζει όμως και κάτι ακόμα που αισθάνομαι την ανάγκη να σας θυμίσω: ότι η Τέχνη –αντίθετα απ’ όσους την υπηρετούν επιστημονικά- δεν λέει ποτέ την τελευταία της λέξη.



Ο Άγγελος Δεληβοριάς στο βήμα


Δείτε το video για τον Στέλιο Τριάντη




Αναρτήθηκε από manteio.dodonis στις 7:27 μ.μ.
Ετικέτες

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Εγγραφή σε: Σχόλια ανάρτησης (Atom)