Οι " ξενιτεμένες" αρχαιότητες της Δωδώνης

Αφορμή για αυτήν την ανάρτηση μου έδωσε ο λογομνήμων και μία έκθεση που έγινε στο Λούβρο. Διαβάζοντας ότι το ένα τρίτο των αρχαιοτήτων που εκτέθηκαν βρίσκονταν ήδη στο Λούβρο και καθώς τα διάφορα σχόλια αναφέρθηκαν και σε αρχαιότητες ξεχασμένες σε διάφορα μουσεία, σκέφτηκα τους αρχαιολογικούς θησαυρούς της Δωδώνης που ήρθαν στο φως στα τέλη του 19ου αι. από τον Αρτινό μεγαλοτσιφλικά Κωνσταντίνο Καραπάνο σε συνεργασία με τον Μινέικο. Από αυτούς τους θησαυρούς άλλους τους δώρισε ο Καραπάνος στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και άλλους πούλησε ο Μινέικο ή συγγενικό του πρόσωπο στο εξωτερικό. Τα τελευταία χρόνια διατυπώνεται το αίτημα να επιστραφούν οι αρχαιότητες αυτές στον τόπο τους, γιατί εκεί ανήκουν. Βεβαίως και το αίτημα δεν είναι τοπικό αλλά πανηπειρωτικό και πανελλαδικό. Μπορεί να υποστηρίξει κανείς " τέτοια ώρα τέτοια λόγια" , αλλά χρειάζεται τουλάχιστον ενημέρωση και γνώση , διότι είναι και αυτά μέρος της συλλογικής  μας μνήμης .

 Οι φωτογραφίες είναι ένα μικρό δείγμα των αρχαιολογικών θησαυρών που βρίσκονται στα ξένα μουσεία.

Να επιστραφούν στον τόπο τους τα αρχαιολογικά ευρήματα της Δωδώνης.

 

 Ένα πολύ μεγάλο μέρος των αρχαιολογικών θησαυρών της Δωδώνης  βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και στα υπόγειά του αλλά και  σε Μουσεία του εξωτερικού όπως στο Μουσείο του Βερολίνου, στο Λούβρο, στο Βρετανικό Μουσείο.

Το 1875 ο Κωνσταντίνος Καραπάνος μαζί με τον Μινέικο, αφού εξασφάλισε την άδεια των οθωμανικών  αρχών , ανέσκαψαν τη Δωδώνη. Οι ανασκαφές είχαν ως αποτέλεσμα να έλθουν στο φως πάρα πολλά αντικείμενα ,κομμάτια αγγείων, όπλων , εργαλείων, αγαλματίδια, επιγραφές και νομίσματα. Χαλκός, μπρούτζος, σίδηρος, μάρμαρο, ελεφαντόδοντο  είναι τα υλικά κατασκευής τους. Άλλα από αυτά είχαν χρησιμοποιηθεί ως αναθήματα και άλλα για θρησκευτικούς σκοπούς.

Στις 22 Ιουνίου του 1902 ,ο Καραπάνος δώρισε μεταξύ άλλων και τα χάλκινα ευρήματα των ανασκαφών στη Δωδώνη στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Αθήνας με το υπ’ αριθ.7018 δωρητήριο συμβόλαιο. Ένα μέρος των ευρημάτων πουλήθηκε από τον Μινέικο στο εξωτερικό.

Την εποχή εκείνη η κίνηση Καραπάνου είχε μια λογική βάση διότι  μεγάλο μέρος της Ηπείρου ανήκε στην οθωμανική αυτοκρατορία και δεν μπορούσαν να αξιοποιηθούν τα ευρήματα.

Σήμερα όμως τα πράγματα  έχουν αλλάξει και μπορεί να υποστηριχθεί από τους Δωδωναίους και γενικά τους Ηπειρώτες  το αίτημα για τον επαναπατρισμό αυτών των αρχαιολογικών θησαυρών. Χρειάζονται όμως  ενημέρωση, γνώση, διάθεση για δυναμική διεκδίκηση αλλά και πολιτική βούληση για να ικανοποιηθεί το αίτημα της επιστροφής των θησαυρών της Δωδώνης για να έχουν στο μέλλον  οι κάτοικοι αυτής της περιοχής  τη δυνατότητα να δουν αυτά τα αντικείμενα, διότι «…χρειάζεται, νομίζω, μια πίστη σ' αυτά τα αρχαία σημάδια μέσα στο τοπίο τους· η πίστη πως έχουν δική τους ψυχή. Τότε, θα μπορέσει ο προσκυνητής να πιάσει ένα διάλογο μ'αυτά…

(Γιώργος Σεφέρης)

Μπρούτζινο κεφάλι, 6ος αι.π.Χ. (Μουσείο Λούβρου)

Μπρούτζινο αγαλματάκι (Μουσείο Βερολίνου)

Μπρούτζινο αγαλματάκι, 510 π.Χ (Μουσείο Βερολίνου)

Ποσειδών, Αντίγραφο από μπρούτζινο αγαλματίδιο. 

 Ύψος 31 cm.

Χρονολογείται στα τέλη του 4ου αι. π.Χ

Είναι από τη Δωδώνη

Πουλήθηκε στο Βερολίνο το 1904

( Μουσείο Βερολίνου)

Φτερωτό άλογο,

Μικρό μπρούτζινο  άλογο με φτερά. Βρέθηκε το 1890 και πουλήθηκε στο Μουσείο του Λούβρου .Πιθανόν διακοσμούσε κάποιο σκεύος. Είναι  κατασκευασμένο σε εργαστήριο στη ΝΔ Ελλάδα (πιθανόν στην Αμβρακία). Ένα ακόμη βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο και είναι ίδιο με αυτό που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Μαζί πιθανόν σχημάτιζαν ένα συμμετρικά αντικριστό ζευγάρι και χρησιμοποιούνταν για να διακοσμήσουν το ίδιο σκεύος. Το άλογο με τα μακριά φτερά ίσως αναπαριστά τον μυθικό Πήγασο, που σύμφωνα με το μύθο ξεπήδησε μέσα από το αίμα της Μέδουσας.Χρονολογείται ανάμεσα στο τρίτο  550-525 π.Χ. (Μουσείο Λούβρου)

Μπρούτζινο άλογο,

Άλογο με αναβάτη; (χαμένος ο αναβάτης, πιθανόν να είναι ίδιο με το αντίστοιχο που βρίσκεται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών). Χρονολογείται στα τέλη του 6ου αι.π.Χ.

(Μουσείο Λούβρου)

Άρτεμις,

Φοράει κράνος και τεντώνει το τόξο της

Ύψος :15 cm

Aντίγραφο από μορφή που υπήρχε σε αγγείο:

Χρονολογείται τον 6ο αι.π.Χ,

πιθανόν από τη Δωδώνη.Πουλήθηκε στο Βερολίνο το 1886

(Μουσείο Βερολίνου)

Μπρούτζινο εργαλείο,

Εργαλείο που το χρησιμοποιούσαν στις θυσίες

Χρονολογείται τον 7ο αι.π.χ.

(Μουσείο Λούβρου)

Ο Δίας με τον κεραυνό

Χρονολογείται στα 470 π.Χ

(Μουσείο  Βερολίνου)

Ένας χαμογελαστός άνδρας –συνδαιτημόνας  σε συμπόσιο αναπαύεται σε ανάκλιντρο σε τυπική στάση, το αριστερό χέρι κρατάει ένα ρηχό πιάτο ενώ το δεξί ακουμπά στο γόνατο. Πιθανόν κατασκευασμένο στη Σπάρτη και αφιερωμένο στο Δωδωναίο Δία. Χρονολογείται στα 530-500π.Χ.(Βρετανικό Μουσείο)

Μπρούτζινο άγαλμα με αναβάτη,

Όμοιο άλογο με εκείνο που βρίσκεται στο Μουσείο του Λούβρου. Το ζευγάρι των ιππέων πιθανόν να αναπαριστά τους Διόσκουρους , τον Κάστορα και τον Πολυδεύκη. Αφιερωμένο πιθανόν στον Δωδωναίο Δία.

(Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών)

Πηγές: Αρχαιολογικό Μουσείο Ιωαννίνων
          Δωδωναίος
            Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο
        Οι φωτογραφίες και τα συνοδευτικά κείμενα ( σε ελεύθερη απόδοση) είναι από τα Μουσεία Βερολίνου , Λούβρου, Βρετανικού και Αθήνας

ΠΗΓΗ: 

http://ofisofi.blogspot.com/2012/02/blog-post_04.html