Ραφταναίοι Τζουμέρκων

Απολαύστε τα video

Οι Ραφταναίοι είναι χωριό των Δυτικών Τζουμέρκων που βρίσκεται στο Νότιο, Νοτιοανατολικό μέρος του Νομού Ιωαννίνων και ακριβώς στα σύνορα με το Νομό Άρτας.
Από την πόλη των Ιωαννίνων απέχει σε ευθεία γραμμή 35 περίπου χιλιόμετρα.

Χωρισμένοι σε μεγάλους και μικρούς συνοικισμούς απλώνονται στην Ανατολική πλαγιά μιας εκτεταμένης λοφοσειράς, η οποία από χαμηλότερο πάντοτε ύψος αντικρίζει όλη τη Δυτική πλευρά των Τζουμέρκων (Αθαμανικά όρη).

Το μεγαλύτερο μήκος του χωριού από τη γέφυρα της Πλάκας (προς Βορρά) μέχρι τη θέση "Λάκκα του Καντήλ' ", όπου τα σύνορα με την Κοινότητα Αμπελοχωρίου κοντά στη γέφυρα του Γκώκ, είναι σε ευθεία γραμμή 9 περίπου χιλιόμετρα. Το μεγαλύτερο εξ' άλλου πλάτος από τη γέφυρα της Πολιτσάς (σύνορα με το χωριό Φορτώσι) μέχρι το χωριό Κτιστάδες (Αγία Τριάδα) είναι περίπου 5 χιλιόμετρα και πάντα σε ευθεία γραμμή, χωρίς να υπολογίζονται οι πτυχώσεις του εδάφους και οι πολλές εξάρσεις του.

Πολλοί είναι οι Ραφτανίτες και οι Ραφτανίτισσες, που κατοικούν μόνιμα στα Γιάννινα στην Ανατολή Ιωαννίνων, στην Άρτα, την Πάτρα και την Αθήνα. Στις πόλεις αυτές λειτουργούν από καιρό "Αδελφότητες Ραφτανιτών", που αγωνίζονται να συγκρατήσουν τη συνοχή των συμπατριωτών. Έχουν συγκροτήσει χορευτικούς ομίλους των νέων, ποδοσφαιρικές ομάδες, πραγματοποιούν ομαδικές εκδρομές και οργανώνουν ετήσιες συνεστιάσεις των μελών τους.

Ζωηρές συγκινήσεις προσφέρει στους σκορπισμένους Ραφτανίτες και η επιμελημένη και συνεχής έκδοση της μικρής εφημερίδας "Ο Ραφτανίτης", που εκδίδεται από το έτος 1983 με μέριμνα της αδελφότητας Ραφτανιτών Αθήνας "Ο Προφήτης Ηλίας". Η εφημερίδα αυτή στηρίζει το ενδιαφέρον των χωριανών για τον τόπο καταγωγής τους, καταγράφει κοινωνικές εκδηλώσεις, πληροφορεί για τις δραστηριότητες όλων των Αδελφοτήτων, αναφέρεται σε γεγονότα του παρελθόντος, αναγράφει Δημοτικά τραγούδια και παροιμίες και γενικώς συντηρεί σε αξιοπρόσεχτο βαθμό την αγάπη μεταξύ των ανθρώπων, που γεννήθηκαν ή κατάγονται από τους Ραφταναίους των Τζουμέρκων .

Οι Ραφταναίοι αναπτύχθηκαν σε 14 κύριους συνοικισμούς και 7 μικρότερους με λίγες οικογένειες. Ξεκινώντας από τη γέφυρα της Πλάκας και βαδίζοντας (ανηφορικά) με βορεινή κατεύθυνση, συναντούμε όλους τους συνοικισμούς του χωριού, με την εξής σειρά:

1. Πλάκα : Χτισμένη δίπλα στην ομώνυμη Γέφυρα στη χερσόνησο, μπορούμε να πούμε, που σχηματίζεται από τον ποταμό Άραχθο και τον παραπόταμό του Ραφτανίτη. 

2. Τα Βουνόρια ή Βουνόρεια : Βρίσκονται προς τα Β. Δυτικά της κατεύθυνσής μας, έχοντας στη ρίζα τους τον μικρό συνοικισμό: Πριτσαλιά (η). 

3. Το Παλιομουχούστι : Χτισμένο στα Βόρεια της Πλάκας, φέροντας στο ψηλότερό του μέρος και το όνομα Λαγκαδιώτι (το). 

4. Το Ζαλούχο : Βρίσκεται στα Βόρεια του Παλιομουχουστίου. 

5. Το Παλικάρι : Χτισμένο κοντά στο Ζαλούχο και σε βόρεια πάντα κατεύθυνση, έχοντας προς τα δυτικά του τον μικρό συνοικισμό: Καβάκια (τα), και στα βόρειά του το μικρό συνοικισμό: Κουμουρούσια (η). 

6. Η Πρέβεζα : Βρίσκεται στα βόρεια της Κουμουρούσιας 

7. Η Ράχη Μεγάλη : Χτισμένη δίπλα στην Πρέβεζα και στην ίδια λοφοσειρά, έχοντας στα χαμηλά, δίπλα στον Ραφτανίτη, τον μικρό συνοικισμό: Καθιστό (το). 

8. Ο Φράξος : Χτισμένος στα Βόρεια της Ράχης Μεγάλης και της Πρέβεζας, έχοντας στα χαμηλά του τον μικρό συνοικισμό: Θιάκι (το). 

9. Το Χωριό : Βρίσκεται προς τα Δυτικά του Φράξου. Είναι ο κεντρικός συνοικισμός της Κοινότητας και επικράτησε να λέγεται "Χωριό". Στα δυτικά του και πίσω από τη βασική κορυφογραμμή (στα χαμηλά) είναι ο μικρός συνοικισμός: Κουκίστρα (η). 

10. Η Ρούγα : Χτισμένη στα Βόρεια του Φράξου και τα Β. Ανατολικά του "Χωριού". 

11. Η Λιναρίστρα : Είναι αναπτυγμένη στα Ανατολικά της Ρούγας με χαμηλότερο απ' αυτή υψόμετρο. 

12. Το Μυλοκοπιό : Ο συνοικισμός αυτός είναι χτισμένος στα Βόρεια της Ρούγας και του "Χωριού" πίσω από τη λοφοσειρά "Σταμάτη" (η). 

13. Η Στυριανή : Είναι συνοικισμός με χαμηλό υψόμετρο, αναπτυγμένος στα Βόρειο Ανατολικά του Μυλοκοπιού. 

14. Οι Καλόγεροι : Είναι ο τελευταίος συνοικισμός των Ραφταναίων στα βόρεια της Στύριανης και του Μυλοκοπιού, συνορεύοντας με την Κοινότητα Κτιστάδων (παλιά Κουσοβίστα) του Ν. Άρτας.Μεταξύ των συνοικισμών Στύριανης και Καλογέρων βρίσκεται και ο μικρός συνοικισμός: Καλυβάκια (τα). 

Μονή Μουχουστίου Πλάκας

Βρίσκεται καταμεσίς δασώδους βουνοπλαγιάς σε μικρή απόσταση απ' τον επαρχιακό δρόμο που οδηγεί στα Άγναντα. Στα ριζά του λόφου ανασαίνει ο Άραχθος καθώς ξεπορτίζει από ένα στενό πανώριο φαράγγι, για να συναντήσει λίγο πιο κάτω το πελώριο μονότοξο γιοφύρι της Πλάκας και να δέσουν αρμονικά το μνημείο της φύσης με το μνημείο της τέχνης. Ειλικρινά δεν έχω ιδεί πιό όμορφα μέρη απ' τις φωλιές των μοναστηριών μας, μέτρο και δείκτης της καλαισθησίας των προγόνων μας.

Το μοναστήρι γεωγραφικά ανήκει και στα Γιάννενα και στην Άρτα καθώς βρίσκεται ακριβώς στο όριο των 2 νομών, εκκλησιαστικά, όμως υπάγεται στην Άρτα. Ήταν ενεργό και ακμαίο ως τις αρχές του αιώνα μας, αλλά σύμφωνα με τις μαρτυρίες ντόπιων τα ταπιά με την περιουσία του τα έκαψε κάποιος τιμαριούχος, για ευνόητους λόγους, καίγοντας μαζί και την ιστορία του μοναστηριού. Στο γύρω χώρο γινόταν τα παλιά χρόνια "μουχούστι", δηλαδή ζωοπανήγυρη, γεγονός που μας εξηγεί και την προσωνυμία του. Ο ναός τιμάται στη Γέννηση της Θεοτόκου.

Δε μας είναι γνωστή η ακριβής χρονολογία ίδρυσης του μνημείου, η τεχνική όμως της κατασκευής του μας οδηγεί στο δεύτερο μισό του 17ου αιώνα, οπότε παρατηρείται μια τόνωση της ναοδομίας σε απόμακρα απ' τα διοικητικά κέντρα των Τούρκων μέρη, για τη θρησκευτική αφύπνιση του λαού. Όλοι, ή σχεδόν όλοι, οι ναοί που κτίστηκαν τότε σ' αυτή την περιοχή, έχουν περίπου την ίδια αρχιτεκτονική. Ο ναός είναι μονόκλιτη σταυρεπίστεγη πλακοσκέπαστη θολωτή βασιλική με τρούλλο και χορούς κυκλικούς στις μακρές πλευρές του. Η τοιχοδομή του είναι απλή με μόνη διακόσμηση μια διπλή οδοντωτή ταινία που περιρρέει τον τρούλλο και δίνει στο κτίσμα ξεχωριστή χάρη. Το ενσωματωμένο καμπαναριό και ο νάρθηκας είναι μεταγενέστερες προσθήκες ενώ είναι εμφανείς οι επιδιορθώσεις που έγιναν στο πάνω μέρος του τρούλλου και στα αετώματα της κεραίας του σταυρού.

Εσωτερικά τόσο ο κυρίως ναός όσο και ο ξεχωριστός νάρθηκας είναι κατάγραφοι από τοιχογραφίες εξαιρετικής τέχνης και πολύ καλά διατηρημένες. Οι συνθέσεις παρουσιάζουν τη συνηθισμένη στα χρόνια της τουρκοκρατίας διάταξη σε ζώνες, είναι δε έργα του 1694 όπως μαρτυρεί σχετική επιγραφή, στοιχείο που βοηθάει και στη χρονολόγηση του όλου μνημείου. Το τέμπλο και οι φορητές εικόνες είναι πολύ νεότερα και δεν παρουσιάζουν ενδιαφέρον.

Αξίζει να βρεθεί κανείς εκεί στις 8 του Σεπτέμβρη στη γιορτή της Παναγίας, να χορέψει στο μεγάλο αλώνι και να ακούσει απ' τους πανηγυριώτες για ιστορίες και θάματα απ' τη ζωή και τις παραδόσεις του μοναστηριού τους.