Δείτε τα video
Μύτικας Άρτας
Ο Μύτικας είναι ένας οικισμός του Δήμου Αρταίων με 187 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011) και απέχει περίπου 16 χιλιόμετρα από την πόλη της Άρτας.
Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, ο Μύτικας υπήρξε από το 1997 μέχρι το τέλος του 2010 τμήμα του Δήμου Αμβρακικού με έδρα την Ανέζα. Με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης, ο Μύτικας εντάχθηκε στο Δήμο Αρταίων.Ο Μύτικας μαζί με την Ανέζα και το Απόμερο αποτελούν την τοπική κοινότητα Ανέζας με συνολικό πληθυσμό 1441 κατοίκους.
Ιστορία.
Mία από τις πρώτες πηγές που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι ένας χάρτης που δημιουργήθηκε από τον Βιντσένζο Μαρία Κορονέλλι το 1691 και καταγράφει το χωριό ως ιδιοκτησία κάποιου Τούρκου μπέη.
Ο Μύτικας σε χάρτη του Βιντσένζο Κορονέλλι, 1691.
Σημαντική πηγή είναι και τα αρχεία της Βενετίας, στα οποία μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1696 ο Μύτικας μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλε φόρο στην βενετική διοίκηση με αντάλλαγμα την προστασία από τις ληστρικές επιδρομές των πειρατών. Συγκεκριμένα, ο Μύτικας μαζί με την Ανέζα, τη Γενίτσαρη και το Μαρατιού πλήρωναν 43 ρεάλια το χρόνο.
Σύμφωνα με το έργο του Σπυρίδωνος Αραβαντινού, «Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή», ο Μύτικας υπήρξε τσιφλίκι του πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος είχε στην κατοχή του το μεγαλύτερο μέρος του κάμπου ενώ με βάση την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», ο Μύτικας ήταν ένας οικισμός με 30 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821.
Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» του 1856 κάνει αναφορά στο χωριό και μας ενημερώνει ότι στο Μύτικα κατοικούσαν 23 χριστιανικές οικογένειες. Η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας, το 1877, μας πληροφορεί ότι στον οικισμό, που αποτελούσε τσιφλίκι των μουσουλμάνων των Τζαλάλ Μπέη και Λιάμπη, κατοικούσαν 24 οικογένειες.
Εξίσου σημαντική πηγή αποτελεί το «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή εκείνη οι κάτοικοι του χωριού εκκλησιάζονταν στην εκκλησία του Αγίου Νικολάου Ανέζας. Εμπρός από τον ναό λειτουργούσε αλληλοδιδακτικό σχολείο, στο οποίο δίδασκε ένας δάσκαλος και φοιτούσαν περίπου 180 μαθητές από τη Γαβριά, το Μύτικα, την Ανέζα, το Απόμερο και το Καλογερικό. Ο μητροπολίτης Άρτας μας αναφέρει ότι σύμφωνα με δοξασίες των κατοίκων, υπήρχε στην περιοχή χριστιανικός ναός και βρισκόταν σε μια τοποθεσία με πανύψηλα δέντρα και πυκνή βλάστηση και κανείς δεν τολμούσε να πλησιάσει διότι υπήρχε η φημολογία ότι ένας κάτοικος πριν χρόνια, είχε επιχειρήσει να αποσπάσει μια πλάκα από τα ερείπια του ναού και υπέστη συμφορές.
Άλλη αναφορά βρίσκεται και στην οθωμανική απογραφή του 1895 που εκδόθηκε με τον τίτλο «Bin üc yüz on bir sene-i maliyesine mahsus Yanya salnamesi. Yedinci defa olarak» (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311, έκδοση έβδομη). Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στο Μύτικα κατοικούσαν 8 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 98 άτομα (49 άνδρες, 49 γυναίκες).
Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι ο Μύτικας υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 203 άτομα.Τοποθεσία και Πρόσβαση
Ο Μύτικας γειτνιάζει με το Ψαθοτόπι, το Απόμερο, την Ανέζα και τη Γαβριά. Συνδέεται οδικώς με την Άρτα μέσω της Επαρχιακής οδού Άρτας – Κορωνησίας. Το χωριό εξυπηρετεί η γραμμή Άρτα - Μύτικα, του Αστικού ΚΤΕΛ Άρτας.
Δημογραφικά στοιχεία.
Σήμερα ο πληθυσμός ανέρχεται στους 187 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011), εμφανίζοντας μείωση σε σχέση με την απογραφή του 2001, όπου ο πληθυσμός ανερχόταν στους 258 κατοίκους. Η πρώτη φορά που το χωριό ξεπέρασε τους 300 κατοίκους ήταν το 1940 ενώ ο μέγιστος αριθμός κατοίκων σημειώθηκε το 1961 με 395 κατοίκους.
Οι πληθυσμιακές διακυμάνσεις, αποτυπώνονται στον παρακάτω πίνακα.
Παραγωγή και Απασχόληση
Οι κάτοικοι του οικισμού έχουν ως κύρια ασχολία την κτηνοτροφία, την αλιεία και τη γεωργία. Η κύρια τοπική παραγωγή περιλαμβάνει πορτοκάλια, μανταρίνια, καλαμπόκια και τριφύλλι.
Κοινοτικές δομές, εκπαίδευση και πολιτισμός.
Η πρωτοβάθμια και η δευτεροβάθμια εκπαίδευση καλύπτεται από το Δημοτικό, το Γυμνάσιο και το Λύκειο Ανέζας. Ο Μύτικας διαθέτει μία κεντρική πλατεία στην οποία υπάρχει ένας αιωνόβιος πλάτανος και η παλαιά βρύση. Ο οικισμός έχει ενεργό εκπολιτιστικό σύλλογο, ο οποίος κάθε χρόνο διοργανώνει εκδρομές και εκδηλώσεις πολιτιστικού χαρακτήρα.
Ο ενοριακός ναός του Μύτικα είναι αφιερωμένος στην Αγία Παρασκευή και εορτάζει στις 26 Ιουλίου. Ο Μύτικας υπάγεται εκκλησιαστικά στη Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης.
Λιμνοθάλασσα Λογαρού. Μύτικας Άρτας – Αμβρακικός κόλπος
Πλούσιο σε βλάστηση περιβάλλον, βάλτοι-παράδεισοι για την πλούσια υδροπανίδα (εδώ διαχειμάζει περίπου το 1/3 του συνολικού πληθυσμού των υδρόβιων πουλιών της χώρας μας), ήρεμα, ζεστά, ρηχά και πλούσια σε φερτές ύλες νερά που είναι το ιδανικό μέρος για αναπαραγωγή πάρα πολλών ειδών, λαβράκια, τσιπούρες, χέλια είναι μερικά από τα είδη ψαριών που μοχθούν να πιάσουν στα δίχτυα τους οι ψαράδες της περιοχής με τα πριάρια (οι βάρκες όπως τις λένε οι ντόπιοι), οι αναμνήσεις που οδηγούν τα βήματα κοντά στον παιδικό μας «παράδεισο», που κινδυνεύει …βιομηχανικά, κτηνοτροφικά και γεωργικά απόβλητα ρίχνονται ανεξέλεγκτα στην κλειστή θάλασσά μας.
Αμβρακικός: γαλήνιος παράδεισος
Απάνεμοι κολπίσκοι, ατέλειωτοι καλαμιώνες, βάλτοι, έλη, κατάφυτα τοπία, αλλά και γραφικά ψαροχώρια. Ενας τόπος που δεν φημίζεται τόσο για τις ελκυστικές παραλίες του όσο για το σημαντικό οικοσύστημα που φιλοξενεί
Το πλούσιο σε βλάστηση περιβάλλον, τα ακύμαντα νερά με τις ιδιαίτερες ψαρόβαρκες (πριάρια τις λένε οι ντόπιοι), οι κατάφυτες νησίδες και εν γένει το φυσικό ανάγλυφο της περιοχής και το ήπιο κλίμα μπερδεύουν τον ταξιδιώτη. Πρόκειται για λίμνη ή για θάλασσα; Τίποτα απ’ τα δύο ή... και τα δύο μαζί!
Αυτοσχέδιο λιμανάκι όπου δένουν τα «πριάρια» (βάρκες), στη λιμνοθάλασσα Λογαρού.
Ο Αμβρακικός Κόλπος είναι ένας τόπος μοναδικός στην Ελλάδα. Η επιστήμη της γεωγραφίας τον χαρακτηρίζει κλειστό κόλπο καθώς επικοινωνεί με το Ιόνιο Πέλαγος μέσω ενός στενού δίαυλου πλάτους μόλις 500 μέτρων, που βρίσκεται ανάμεσα στο Ακτιο και στην Πρέβεζα. Παρά τη φήμη της ευρύτερης περιοχής, θα πρέπει να ξέρετε πως εδώ είναι μάταιο να αναζητάτε κοσμοπολίτικα θέρετρα και αμμουδερές ακτές με γαλάζια νερά σαν εκείνες που εκτείνονται δυτικότερα, στα απέραντα παράλια του Ιονίου ή στην κοντινή Λευκάδα.
Το καλύτερο σημείο για ν’ αποκτήσει κανείς μια ολοκληρωμένη εικόνα της ιδιαίτερης αυτής περιοχής της Δυτικής Ελλάδας είναι κατά τη γνώμη μας το ψαροχώρι της Κορωνησίας που προσεγγίζεται εύκολα από την πόλη της Αρτας.
Η διαδρομή ίσως αρχικά σας φανεί μονότονη, καθώς ο ασφάλτινος δρόμος χαράζει ευθεία γραμμή, περνώντας ανάμεσα από αγροτικές περιοχές με εύφορα χωράφια.
Αμμόγλωσσες εισχωρούν για αρκετά χιλιόμετρα μέσα στο νερό και ορίζουν τις λιμνο-θάλασσες.
Στα τελευταία 10 χιλιόμετρα, όμως, το ενδιαφέρον αναζωπυρώνεται, καθώς κινείστε πάνω στη στενή λωρίδα γης που χωρίζει τις δύο λιμνοθάλασσες Λογαρού και Τσουκαλιό. Το αυτοκίνητο μοιάζει να γλιστρά πάνω στον υγρό καθρέφτη, ενώ τριγύρω το καταπράσινο τοπίο και οι ψαρόβαρκες και τα είδωλά τους που? ζωγραφίζουν το νερό δημιουργούν ειδυλλιακές εικόνες.
Μειώστε ταχύτητα και απολαύστε την υπέροχη διαδρομή, στο τέλος της οποίας θα συναντήσετε την Κορωνησία, τον μικρό ψαράδικο οικισμό με τους 350 κατοίκους περίπου. Το χωριό εκτείνεται σε ένα μικρό ύψωμα, αγναντεύοντας ολόγυρα την κλειστή θάλασσα και τις αμμονησίδες. Αξιόλογος είναι ο παλιός βυζαντινός ναός του 7ου αι. (ή κατά άλλους μελετητές του 10ου αι.), αφιερωμένος στην Παναγιά. Αν και έχουν γίνει αρκετές δομικές αλλαγές στο πέρασμα των αιώνων, θεωρείται ότι ανήκει στον σπάνιο τύπο του σταυροειδούς ημιεγγεγραμμένου με τρούλο ναού.
Η εκκλησιά της Παναγίας στην Κορωνησία.
Από εδώ μπορείτε ν’ ανακαλύψετε γνωστές και άγνωστες γωνιές του Αμβρακικού, ν’ απολαύσετε το φαγητό στις ψαροταβέρνες και να περιηγηθείτε με τα πόδια ή με ποδήλατο (αν έχετε, φροντίστε να το πάρετε μαζί σας) στις ατέλειωτες ευθείες που «τρέχουν» χωρίς εκπλήξεις πάνω στ’ αναχώματα.
Τον Αύγουστο στην Κορωνησία πραγματοποιούνται σημαντικές πολιτιστικές εκδηλώσεις με έντονο λαογραφικό και θρησκευτικό ενδιαφέρον, όπως είναι το μεγάλο πανηγύρι της Παναγίας και η Γιορτή της Σαρδέλας. Ωστόσο, η καλύτερη εποχή για επίσκεψη στην περιοχή είναι η άνοιξη, καθώς ο, συνήθως, ευχάριστος καιρός ευνοεί τις υπαίθριες δραστηριότητες.
Σούρουπο στον Αμβρακικό, ανοικτά της Κορωνησίας.
Εφορμώντας από την Κορωνησία για μια σύντομη περιπέτεια σε βάλτους και έλη, θα πρότεινα να ακολουθήσετε τους διάφορους αγροτικούς δρόμους που κινούνται πάνω στ’ αναχώματα και να περιηγηθείτε για λίγο στις λιμνοθάλασσες Ροδιά, Λογαρού και Τσουκαλιό όπου χτυπά η καρδιά του υδροβιότοπου.
Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη διαδρομή, ούτε σωστή χαρτογράφηση της περιοχής. Αυτοσχεδιάζοντας όμως και ρωτώντας τους ψαράδες θα περάσετε σχεδόν από παντού ανακαλύπτοντας στην πορεία σας αυτό τον ξεχωριστό κόσμο.
Λευκοτσικνιάς με γαμήλιο φτέρωμα ποζάρει διακριτικά στον φακό.
Ακόμη αξίζει τον κόπο να κάνετε μια σύντομη βόλτα έως το χωριό Ανέζα (16 χλμ. βόρεια της Κορωνησίας) που έχει χαρακτηριστεί από οικολογικές οργανώσεις ως το «χωριό των πελαργών» για να δείτε τις μεγάλες φωλιές των συμπαθέστατων πουλιών.
Ο καθένας μπορεί ν’ ασχοληθεί με την παρατήρηση πουλιών (Βird watching), αρκεί να ακολουθήσει κάποιους απλούς κανόνες. Για το ξεκίνημα δεν χρειάζεται τίποτα περισσότερο από ένα ζευγάρι κιάλια και αρκετή υπομονή. Το ενδιαφέρον αυτό χόμπι έχει φανατικούς φίλους σε ολόκληρο τον κόσμο. Πολλούς από αυτούς θα τους δείτε στους υγρότοπους του Αμβρακικού να παρακολουθούν τις αποικίες των πουλιών. Για περισσότερες πληροφορίες θα πρέπει να επισκεφτείτε το Κέντρο Ερευνας και Πληροφόρησης Σαλαώρας (τηλ. 26810 74772) και το Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Κόπραινας (τηλ. 26810 69683, www.ornitho-logiki.gr). Σε καθεστώς προστασίας το ευαίσθητο οικοσύστημα
Ο Αμβρακικός Κόλπος είναι ένα από τα πιο σημαντικά οικοσυστήματα στον χώρο της Μεσογείου. Εδώ διαχειμάζει περίπου το 1/3 του συνολικού πληθυσμού των υδρόβιων πουλιών της χώρας μας.
Αξίζει μια εκδρομή έως τη λίμνη Ζηρού που βρίσκεται κοντά στις όχθες του Λούρου.
Στη λιμνοθάλασσα Τσουκαλιό φωλιάζουν περίπου 35 ζευγάρια του σπάνιου και απειλούμενου αργυροπελεκάνου. Τα ζεστά, ρηχά και πλούσια σε φερτές ύλες νερά είναι το ιδανικό μέρος για αναπαραγωγή πάρα πολλών ειδών της θαλάσσιας πανίδας.
Γλώσσες, κεφαλόπουλα, λαβράκια, τσιπούρες, χέλια, γαρίδες, σουπιές είναι μερικά μόνο από τα είδη ψαριών που χάρισαν στον Αμβρακικό τον τίτλο της πιο πλούσιας λιμνοθάλασσας της χώρας. Παρ’ όλα αυτά, ακόμη και σήμερα, οι ανθρωπογενείς πιέσεις που δέχεται ο Αμβρακικός είναι έντονες. Βιομηχανικά, κτηνοτροφικά και γεωργικά απόβλητα ρίχνονται ανεξέλεγκτα στην κλειστή θάλασσα. Το πρόβλημα έγινε μεγαλύτερο μετά την κατασκευή των φραγμάτων στον Λούρο και στον Αραχθο, που προκάλεσαν μείωση της εισροής γλυκού νερού και δυσκολία στην ανανέωση των υδάτων.
Χαρακτηριστικό διβάρι (ιχθυοτροφείο) στη λιμνοθάλασσα της Σαλαώρας.
Σκουπίδια, μπάζα και κάθε λογής στερεά απόβλητα πνίγουν τους καλαμιώνες και τα έλη. Οι ψαράδες στην Κορωνησία, στον Μύτικα και στη Βόνιτσα βλέπουν τις ψαριές τους να μειώνονται συνεχώς και τη θάλασσα που έθρεψε γενιές και γενιές να αργοπεθαίνει.
Τον Μάρτιο του 2008 ιδρύθηκε το Εθνικό Πάρκο Υγροτόπων Αμβρακικού με σκοπό την ολοκληρωμένη διαχείριση και προστασία του σπάνιου αυτού οικοσυστήματος. Ας ελπίσουμε ότι τα λόγια θα γίνουν πράξεις και ο μοναδικός αυτός τόπος θα γνωρίσει καλύτερες μέρες. Πληροφορίες: Φορέας Διαχείρισης Υγροτόπων Αμβρακικού www.amvrakikos.eu
Ρωμαϊκή μεγαλοπρέπεια
Ακολουθώντας τον οδικό άξονα που συνδέει την Αρτα με την Πρέβεζα, θα προσεγγίσετε τη Νικόπολη (8 χλμ. από την Πρέβεζα). Θα περάσετε κάποια από τις πύλες και θα περιπλανηθείτε σ’ ένα πυκνό αγροτικό οδικό δίκτυο που με υπομονή και ψάξιμο θα σας φέρει μπροστά στο θέατρο, στο ωδείο, στα λουτρά, στο υδραγωγείο και στο στάδιο. Ετσι για την ιστορία, να θυμηθούμε ότι η Νικόπολη χτίστηκε από τον Οκταβιανό Αύγουστο έπειτα από την κατατρόπωση του στόλου του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας στη ναυμαχία του Ακτίου, το 31 μ.Χ.
Ο Λούρος και η λίμνη Ζηρού
Ακολουθώντας τον εθνικό δρόμο Αρτας-Ιωαννίνων (μπορείτε να έρθετε και από τον καινούργιο περιφερειακό δρόμο), μετά τη Φιλιππιάδα θα δείτε πάνω στον δρόμο τον περίφημο ναό της Παντάνασσας (13ος αιώνας) που ιδρύθηκε από τον αυτοκράτορα Μιχαήλ Β΄. Αμέσως μετά θα συναντήσετε διασταύρωση. Ο δρόμος δεξιά που οδηγεί στο χωριό Αγιος Γεώργιος θα σας φέρει στις όχθες του ποταμού Λούρου και στα υπολείμματα του εντυπωσιακού ρωμαϊκού υδραγωγείου που μετέφερε νερό στη Νικόπολη. Αν στρίψετε αριστερά θα προσεγγίσετε τη μικροσκοπική λίμνη Ζηρού με τα φαιοπράσινα νερά και τα πυκνά πλατάνια.
Οι δημοφιλεστερες Παραλίες
Οι ακτές του Αμβρακικού δεν είναι από τις καλύτερες της Ηπείρου. Τα νερά είναι ρηχά και ο βυθός σε πολλά σημεία βαλτώδης. Πάντως οι ντόπιοι προτιμούν για το μπάνιο τους τις αμμουδιές γύρω από την Κορωνησία. Δημοφιλείς παραλίες θα βρείτε πηγαίνοντας προς το Μενίδι και το Κατάφουρκο, στον δρόμο Αρτας-Αμφιλοχίας.
Διανομή
Κορωνησία
«Κορωνησία» (26810 27481, 26810 24021, www.koronisia-rooms.gr). Νεόκτιστο συγκρότημα ενοικιαζόμενων δωματίων σε ήσυχο κατάφυτο περιβάλλον, με αυτόνομα μπαλκόνια που βλέπουν Αμβρακικό. Ενοικιαζόμενα δωμάτια «Αστερίας» (26810 24047), Παπαγιάννης (26810 24074) και Σπύρου (26810 24042).
Αρτα
Αν προτιμάτε τα οργανωμένα ξενοδοχεία, τότε μια θαυμάσια επιλογή είναι να μείνετε στην Αρτα όπου προτεινόμενα είναι το «Βυζαντινό» (26810-52205, www.byzadino.gr) πέντε χιλιόμετρα από την πόλη σε καταπράσινη θέση και το «Αρτα Παλλάς» (26810 61530, www.artapalace.gr) στον δρόμο προς Αγρίνιο.
Φαγητό
Στην προκυμαία της Κορωνησίας υπάρχουν αρκετές ψαροταβέρνες. Ενδεικτικά αναφέρουμε την ταβέρνα «Μυρταρία» του Δημοσθένη Πατέντα (26810 24021) που είναι ονομαστή για τους ψαρομεζέδες της. Δοκιμάστε γάμπαρη (είδος γαρίδας που ψαρεύεται μόνο στον Αμβρακικό), κέφαλο και παπαλίνα (σαρδέλα).
Στην Αρτα στο ύψος του θρυλικού γεφυριού υπάρχει το εστιατόριο-ταβέρνα «Πρωτομάστορας» (26810 75686) με έμφαση κυρίως στα κρεατικά. Στο παραθαλάσσιο Μενίδι, στον δρόμο Αγρινίου-Αρτας θα βρείτε την ψαροταβέρνα «Βουλιαγμένη» (26810 88216).
Στη δυτική Ελλάδα και ανάμεσα στην Αιτωλοακαρνανία και τα νότια της Ηπείρου απλώνεται ο Αμβρακικός κόλπος, ένα οικοσύστημα με μεγάλη αισθητική και οικολογική αξία.
Πρόκειται για το μεγαλύτερο ημίκλειστο παράκτιο σύστημα του Ελλαδικού χώρου με μέσο βάθος γύρω στα 26 μέτρα και μέγιστο βάθος 65 μέτρα. Έχει έκταση περίπου 400 Km2 και διοικητικά ανήκει σε 3 νομούς: την Αιτωλοακαρνανία, την Άρτα και την Πρέβεζα. Ο κόλπος αυτός εισχωρεί αρκετά βαθιά στη δυτική ακτογραμμή της Ελλάδας, ενώ επικοινωνεί με την ανοιχτή θάλασσα μέσω ενός στενού δίαυλου επικοινωνίας πλάτους περίπου 600 μέτρων και βάθους 5-15 μέτρων. Στην περιοχή υπάρχουν 2 μεγάλα ποτάμια ο Άραχθος και ο Λούρος που εφοδιάζουν τον κόλπο με γλυκό νερό (υπάρχει και ο ποταμός Βωβός, ο οποίος ουσιαστικά είναι παραπόταμος του Άραχθου). Τα 2 αυτά μεγάλα ποτάμια σε συνάρτηση με το χαμηλό ρυθμό ανανέωσης του νερού από το Ιόνιο πέλαγος, παίζουν σημαντικό ρόλο στις φυσικοχημικές διεργασίες της περιοχής και την κατανομή των πληθυσμών.
Ο Αμβρακικός συνθέτει ένα εξαιρετικά ποικιλόμορφο μωσαϊκό, όπου τα τοπία εναλλάσσονται συνεχώς το ένα από το άλλο: θαλάσσια και ποτάμια συστήματα, παρόχθια δάση, αλμυρόβαλτοι, καλαμιώνες, ασβεστολιθικοί λόφοι, λιμνοθάλασσες κλπ. Από αυτά ίσως το πιο χαρακτηριστικό είναι οι 20 λιμνοθάλασσες που απλώνονται στην περιοχή, οι οποίες αποτελούν περίπου το 17 % της έκτασης του Αμβρακικού κόλπου. Οι 3 μεγαλύτερες λιμνοθάλασσες είναι: η Λογαρού, η Τσουκαλιό και η Ροδιά. Οι λιμνοθάλασσες έχουν ζωτική σημασία για την περιοχή καθώς αποτελούν φυσικά ιχθυοτροφεία και χαρακτηρίζονται ως περιοχές μεγάλου φυσικού κάλλους. Πέραν όμως των λιμνοθαλασσών και η ευρύτερη περιοχή παρουσιάζει μια μοναδική χλωρίδα και πανίδα.
Η ΧΛΩΡΙΔΑ
Η χλωρίδα της περιοχής είναι εντυπωσιακή τόσο στο χερσαίο όσο και στο υδάτινο σύστημα του Αμβρακικού. Το πιο χαρακτηριστικό είδος βλάστησης είναι οι καλαμιώνες που απλώνονται σε όλα τα μήκη και πλάτη των υγροτόπων δημιουργώντας πολυάριθμα κανάλια και νησίδες. Επίσης η παραποτάμια βλάστηση είναι πλούσια σε αρμυρήθρες, βούρλα, ιτιές, λεύκες, φράξους, πλατάνια και άλλα υδροχαρή φυτά, ενώ πάνω σε λόφους συναντάμε φρύγανα και πολλά είδη θαμνώδους βλάστησης, ενώ υπάρχουν και απομεινάρια δασών όπως βελανιδιές και μελικουκκιές. Επίσης πλούσια είναι η χλωρίδα στο θαλάσσιο σύστημα, καθώς στο βυθό του κόλπου απλώνονται λιβάδια Zostera noltii και Cymodocia nodosa.
Η πανίδα
Η πανίδα του Αμβρακικού είναι εξίσου χαρακτηριστική. Στα νερά του κόλπου ζουν και αναπαράγονται 33 είδη ψαριών, ενώ άλλα 15 περίπου αλιεύονται στη περιοχή. Συναντάμε χέλια, κέφαλους, λαβράκια, τσιπούρες, γλώσσες και άλλα πολλά. Βέβαια ο Αμβρακικός είναι γνωστός για τη σαρδέλα του, αλλά και τη γαρίδα του η οποία έχει υψηλή αγοραστική αξία . Επίσης μερικά ψάρια γλυκού νερού παρουσιάζουν ενδημικότητα στην περιοχή όπως ο λουρογοβιός και το γκαβόχελο. Επίσης ο Αμβρακικός φιλοξενεί ένα σημαντικό αριθμό ερπετών, αμφιβίων και θηλαστικών. Τα πιο σημαντικά από αυτά είναι η θαλάσσια χελώνα Caretta caretta η οποία μπαίνει στα παραγωγικά νερά του κόλπου για να τραφεί και τα ρινοδέλφινα (Tursiops truncatus) τα οποία φαίνεται πως έχουν οριοθετήσει στην περιοχή μια ζώνη αποκλειστικότητας και δεν επιτρέπουν σε άλλα είδη δελφινιών να εισβάλλουν στα ενδότερα του κόλπου. Άλλα χαρακτηριστικά είδη της πανίδας που απαντώνται στον κόλπο αλλά και στην ευρύτερη περιοχή είναι νερόφιδα, άλλα είδη νεροχελώνας, βάτραχοι, βίδρες, αλεπούδες, ασβοί, κουνάβια, νυφίτσες και νεροβούβαλοι. Οι τελευταίοι είχαν εξαφανιστεί εντελώς από την περιοχή μέχρι τη δεκαετία του ΄50, αλλά στις αρχές του 21ου αιώνα έγινε επανεισαγωγή του είδους αυτού στη λιμνοθάλασσα της Ροδιάς, χάρη σε ένα πιλοτικό πρόγραμμα που υλοποιήθηκε στην περιοχή στα πλαίσια δράσεων του προγράμματος LIFE (1999-2003).
ΤΑ ΠΟΥΛΙΑ
Ιδιαίτερη αναφορά πρέπει να γίνει στην ορνιθοπανίδα της περιοχής. Άλλωστε αυτή αποτελεί ένα από τα πρώτα κριτήρια για την αναγνώριση του Αμβρακικού ως υγροτόπου Διεθνούς Σημασίας βάσει της Σύμβασης Ramsar το 1971. Στην περιοχή έχουν καταγραφεί περισσότερα από 270 είδη πουλιών τα οποία είτε ζουν εδώ όλο το χρόνο, είτε ξεχειμωνιάζουν, είτε σταθμεύουν κατά τη διάρκεια της μετανάστευσης τους. Η μεγάλη ποικιλία των πουλιών που εμφανίζεται στην περιοχή οφείλεται στην αντίστοιχη ποικιλομορφία των οικοτόπων της περιοχής. Στον Αμβρακικό συναντάμε ερωδιούς, κορμοράνους, πάπιες, φαλαρίδες και άλλα πολλά. Μερικά από αυτά είναι πολύ σπάνια όπως ο ήταυρος και η λαγγόνα, ενώ άλλα όπως ο αργυροπελεκάνος, ο κραυγαετός, ο στικταετός και η βαλτόπαπια είναι απειλούμενα και οι πληθυσμοί τους έχουν μειωθεί δραματικά τα τελευταία χρόνια. Το χαρακτηριστικότερο πουλί του Αμβρακικού είναι ο αργυροπελεκάνος (Pelecanus crispus) που αποτελεί το σύμβολο της περιοχής. Είναι το δεύτερο σε μέγεθος πουλί στον κόσμο με άνοιγμα φτερών που φτάνει μέχρι τα 120 cm και ένα από τα πιο σπάνια είδη πουλιών πάνω στη Γη. Το 80 % του παγκόσμιου πληθυσμού απαντάται στις χώρες της πρώην Σοβιετικής ένωσης, ενώ όσον αφορά τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης ο αργυροπελεκάνος φωλιάζει και αναπαράγεται μόνο στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στον Αμβρακικό κόλπο, τη λίμνη Κερκίνη και τη λίμνη Μικρή Πρέσπα, με την τελευταία να αποτελεί τη μεγαλύτερη αναπαραγωγική αποικία του είδους στον κόσμο.
Η αξία και η φυσική ομορφιά της περιοχής αλλά και η πολιτιστική της κληρονομιά την καθιστά ως ένα σημαντικό πυρήνα βιοποικιλότητας και ένα μοναδικό προορισμό για εναλλακτικό τουρισμό. Η πλούσια χλωρίδα και πανίδα προσελκύει κάθε χρόνο ένα μεγάλο αριθμό φυσιολατρών που έρχεται στην περιοχή για να απολαύσει τις διαδρομές στα οικολογικά μονοπάτια που έχουν χαράξει οι λουρονησίδες, να παρατηρήσει τα πολλά είδη πουλιών, να θαυμάσει τους εντυπωσιακούς αργυροπελεκάνους και γενικά να αφουγκραστεί και αποθανατίσει την μοναδικότητα της περιοχής. Άλλωστε όλα τα μεγάλα Ευρωπαϊκά προγράμματα που υλοποιήθηκαν στο πρόσφατο παρελθόν (LIFE, LEADER 1, ACE), είχαν σαν κύριο άξονα την ανάπτυξη και την ενίσχυση των εναλλακτικών μορφών τουρισμού στον Αμβρακικό κόλπο. Εκτός βέβαια από τον πλούσιο βιολογικό πλούτο της, η περιοχή έχει μια μεγάλη πολιτιστική παράδοση και κληρονομιά. Οι επισκέπτες της περιοχής εκτός των άλλων μπορούν να θαυμάσουν αξιόλογα μνημεία μιας άλλης εποχής όπως το αρχαίο κάστρο της Βόνιτσας, η περίφημη αρχαία πόλη της Νικόπολης και το ιστορικό γεφύρι της Άρτας. Επιπλέον ο επισκέπτης στις περιηγήσεις του μπορεί γνωρίσει την μεγάλη αλιευτική παράδοση της περιοχής, μια παράδοση που χρονολογείται από την Ρωμαϊκή περίοδο. Οι κάτοικοι της εποχής εκείνης ανέπτυξαν μια πρώτη μορφή ιχθυοτροφείου το περίφημο ιβάρι, η μέθοδος το οποίου χρησιμοποιείται ακόμα και στης μέρες μας. Επίσης οι χαρακτηριστικές βάρκες που χρησιμοποιούνται για την αλιεία στην περιοχή, τα ξακουστά πριάρια, φαίνεται να πήραν από τα χρόνια εκείνα τη μορφή που έχουν σήμερα.
Περιβαλλοντική εκπαίδευση
Μια περιοχή με μεγάλη περιβαλλοντική και πολιτιστική αξία όπως είναι ο Αμβρακικός, έχει όλες τις προοπτικές αλλά και το καθήκον να ενισχύσει το θεσμό της περιβαλλοντικής εκπαίδευσης. Χάρη στο πρόγραμμα LIFE δημιουργήθηκαν 2 κέντρα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης στην περιοχή. Το ένα βρίσκεται στην Κόπραινα της Άρτας κοντά στις εκβολές του Άραχθου το οποίο εκτός των άλλων έχει μουσείο αλιείας αλλά και ένα κέντρο διάσωσης και αποκατάστασης για τη χελώνα Caretta caretta, στο οποίο δραστηριοποιείται και η ΜΚΟ ΑΡΧΕΛΩΝ. Το κέντρο αυτό δέχεται ετησίως ένα μεγάλο αριθμό επισκεπτών με την πλειοψηφία να την αποτελούν μαθητές και μέλη περιβαλλοντικών οργανώσεων. Το δεύτερο κέντρο βρίσκεται στη Σαλαώρα της Άρτας λίγα χιλιόμετρα έξω από την Κορωνησία. Αν και το κέντρο αυτό αρχικά και υπό την αιγίδα του προγράμματος LIFE ήταν πλήρως εξοπλισμένο και προοριζόταν να γίνει έδρα του Φορέα Διαχείρισης του Αμβρακικού, δυστυχώς μετά τη λήξη του προγράμματος το 2003 και μέχρι σήμερα αυτό υπολειτουργεί.
Οι απειλές.
Όπως κάθε σύστημα που βρίσκεται στα όρια της παράκτιας ζώνης, έτσι και ο Αμβρακικός δέχεται έντονες ανθρωπογενείς πιέσεις, γεγονός που οδηγεί στην υποβάθμιση της περιοχής. Οι ιχθυοκαλλιέργειες, η γεωργία, η κτηνοτροφία και η αστικοποίηση προκαλούν έντονες συνθήκες ευτροφισμού και ανοξικές συνθήκες στα νερά του κόλπου. Η ανεξέλεγκτη διάθεση στερεών αποβλήτων οδηγεί στην αισθητική– και όχι μόνο- υποβάθμιση της περιοχής. Το παράνομο κυνήγι και ψάρεμα αφανίζει σημαντικούς πληθυσμούς πουλιών και ψαριών. Ένα επιπλέον φαινόμενο υποβάθμισης είναι η κατασκευή των φραγμάτων η οποία με τη μειωμένη και μη φυσική ροή του γλυκού νερού προκαλεί υφαλμύρωση των παράκτιων περιοχών, οδηγώντας στην καταστροφή σημαντικών ενδιαιτημάτων, όπως είναι οι καλαμιώνες. Επίσης μια μεγάλη απειλή υποβόσκει στην περιοχή. Λίγο έξω από την Αμφιλοχία στο δρόμο προς τη Βόνιτσα υπάρχει ένα πρατήριο με πετρέλαιο. Από το σημείο αυτό ένα βυτιοφόρο μεταφέρει με μεγάλη συχνότητα προς το λιμάνι της Πρέβεζας σημαντικές ποσότητες πετρελαίου. Σε περίπτωση ενός πιθανού ατυχήματος και δεδομένου ότι ο κόλπος είναι κλειστός και η ανανέωση του νερού εξελίσσεται με αργούς ρυθμούς, οι επιπτώσεις για το σύστημα θα είναι καταδικαστικές.
Προσπάθειες για αειφορική διαχείριση.
Τις τελευταίες δεκαετίες έχουν γίνει προσπάθειες για την προστασία, διατήρηση και αειφορική διαχείριση της περιοχής. Όπως αναφέρθηκε παραπάνω η περιοχή έχει ενταχθεί ως υγρότοπος Ramsar Διεθνούς σημασίας ενώ ένα σημαντικό μέρος της περιοχής υπάγεται στο οικολογικό δίκτυο NATURA 2000. Επιπλέον προστατεύεται από το ελληνικό Σύνταγμα και από άλλες συμβάσεις όπως είναι η Σύμβαση CITES, της Βέρνης κλπ. Στην πράξη όμως τα πράματα είναι τελείως διαφορετικά. Η υπολειτουργία του Φορέα Διαχείρισης Αμβρακικού, η κακή διαχείριση των πολλών πιλοτικών προγραμμάτων που έχουν υλοποιηθεί στο παρελθόν, η έλλειψη επιστημονικού προσωπικού και φυλάκων, η σχεδόν ανύπαρκτη περιβαλλοντική παιδεία της τοπικής κοινωνίας, σε συνάρτηση με την ανικανότητα της πολιτείας να συνεισφέρει στη χρηματοδότηση για την υλοποίηση κάποιων μέτρων διαχείρισης αλλά και της αδυναμίας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης, αποτελούν ανασταλτικούς παράγοντες για την εφαρμογή των νόμων και την προστασία της περιοχής. Τα μέλη του φορέα καταβάλλουν φιλότιμες προσπάθειες καθημερινά. Οι ΜΚΟ με μεγάλη συχνότητα επισημαίνουν τη σοβαρότητα της κατάστασης και κατά καιρούς αναλαμβάνουν δράσεις. Αλλά παρά τις προσπάθειες που καταβάλλουν όλοι αλλά και τις συνεχείς προειδοποιήσεις των επιστημόνων ότι ο Αμβρακικός αργοπεθαίνει η πολιτεία παραμένει αμέτοχη. Και χωρίς την άμεση επέμβαση του κράτους τα πράγματα για τον Αμβρακικό δυστυχώς προβλέπονται δυσοίωνα στο μέλλον
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου