ΜΑΝΤΕΙΟ ΔΩΔΩΝΗΣ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ: Κεραμάτες Άρτας

Δείτε τα video

Κεραμάτες Άρτας

Οι Κεραμάτες είναι ένα χωριό του Δήμου Αρταίων με 409 μόνιμους κατοίκους (απογραφή 2011),στον κάμπο της Άρτας. Το χωριό βρίσκεται δίπλα στον ποταμό Άραχθο και απέχει από την πόλη περίπου 3 χιλιόμετρα.

Σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, οι Κεραμάτες εντάχθηκαν στο Δήμο Αρταίων όπου και παρέμειναν μετά τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης.

Ιστορία Η πρώτη πηγή που μας γνωστοποιεί την ύπαρξη του χωριού είναι τα αρχεία της Βενετίας, στα οποία μας γίνεται γνωστό ότι το έτος 1697, οι Κεραμάτες μαζί με πολλά άλλα χωριά της Άρτας, κατέβαλαν φόρο στην Βενετική διοίκηση με αντάλλαγμα την προστασία από τις επιδρομές των πειρατών.

Ο Φρανσουά Πουκεβίλ στο έργο «Ταξίδι στην Ελλάδα», το οποίο εκδόθηκε το 1820 κάνει αναφορά στον στις Κεραμάτες και μας πληροφορεί ότι σε απόσταση δύο μιλίων από τα Καλομόδια υπήρχε μία διασταύρωση και από εκείνο το σημείο, σε απόσταση μισού μιλίου μπορούσε κανείς να φθάσει στον Ανθότοπο και στις Κεραμάτες.

Σύμφωνα με το έργο του Σπυρίδωνος Αραβαντινού, «Ιστορία Αλή πασά του Τεπελενλή», οι Κεραμάτες υπήρξαν τσιφλίκι του πασά των Ιωαννίνων, ο οποίος είχε στην κατοχή του το μεγαλύτερο μέρος του κάμπου ενώ με βάση την εργασία του Κων.Διαμαντή με τίτλο «Η Άρτα και τα περίχωρα αυτής κατά τους χρόνους της επανάστασης», οι Κεραμάτες ήταν ένας μικρός οικισμός με 20 οικογένειες την περίοδο που ξέσπασε η Ελληνική Επανάσταση του 1821.

Ο Παναγιώτης Αραβαντινός στο έργο του «Χρονογραφία της Ηπείρου» μας ενημερώνει ότι, με βάση τον κατάλογο της απογραφής του 1845, οι Κεραμάτες, από πλευρά ιδιοκτησίας, άνηκαν στην κατηγορία «μουατζέλι» και κατοικούσαν σε αυτό 8 χριστιανικές οικογένειες. Η έκθεση του Ρωσικού Υποπροξενείου Άρτας, το 1877, μας πληροφορεί ότι στις Κεραμάτες κατοικούσαν 16 χριστιανικές οικογένειες και το χωριό αποτελούσε ιδιοκτησία του Κ.Καραπάνου.

Αναφορά στο χωριό κάνει και ο Ιφικράτης Κοκκίδης στο έργο του «Οδοιπορικά Ηπείρου και Θεσσαλίας» που εξέδωσε το ελληνικό Υπουργείο Στρατιωτικών (Αθήνα 1880) και μας δίνει την πληροφορία ότι στο χωριό κατοικούσαν περίπου 35 άνθρωποι. Ο Ι. Κοκκίδης μας ενημερώνει ότι η επαρχία Άρτας χωριζόταν σε 2 περιοχές: την περιοχή Άρτας και την περιοχή Πρεβέζης. Η περιοχή της Άρτας χωριζόταν με τη σειρά της σε 7 τμήματα: τμήμα Ποταμιάς, τμήμα Βρύσεως, τμήμα Ραδοβυζίου, τμήμα Τζουμέρκων, τμήμα Κάμπου, τμήμα Καρβασαρά και τμήμα Λάκκας. Οι Κεραμάτες αποτελούσαν μέρος του τμήματος Ποταμιάς.

Οι Κεραμάτες και τα γειτονικά χωριά σε χάρτη του 1878.

Στο «Δοκίμιον Ιστορικόν περί Άρτης & Πρεβέζης» (εκδ.1884) του Σεραφείμ Ξενόπουλου, μητροπολίτη Άρτας, γίνεται αναφορά στις Κεραμάτες. Σύμφωνα με αυτή την πηγή, την εποχή της επίσκεψης του Μητροπολίτη Άρτας, στο χωριό διέμεναν περίπου 15 οικογένεις ενώ το χειμώνα κατέβαιναν και 40 βλαχοποιμένες. Οι κάτοικοι εκκλησιάζονταν στο ναό της Αγίας Τριάδας, στον οποίο ιερουργούσαν 1 εφημέριος. Κοντά στο χωριό υπήρχε ένας τετράγωνος ναός με αξιόλογες τοιχογραφίες, ο οποίος ανακαλύφθηκε το 1865. Ο Μητροπολίτης Άρτας αναφέρει επίσης ότι στο χωριό υπήρχε σχολείο όπου δίδασκε ο ιερέας και φοιτούσαν 20 μαθητές, οι οποίοι μελετούσαν γεωγραφία, ιστορία, αριθμητική και θρησκευτικά.

Εξίσου σημαντική πηγή, είναι η Οθωμανική απογραφή του 1895 (Σαλναμές Ιωαννίνων για το οικονομικό έτος 1311[1895], έκδοση έβδομη). Σύμφωνα με το σχετικό οθωμανικό νόμο, που ίσχυε από το 1864, η πρωτογενής διαίρεση της αυτοκρατορίας ήταν το βιλαέτι («νομαρχία» ή «γενική διοίκηση»). Κάθε βιλαέτι χωριζόταν σε σαντζάκια και αυτά σε καζάδες. Σύμφωνά με αυτή την απογραφή, το χωριό άνηκε στον Καζά Λούρου, ο οποίος βρισκόταν στο σαντζάκι Πρεβέζης, το οποίο με τη σειρά του, άνηκε στο βιλαέτι Ιωαννίνων. Με βάση λοιπόν αυτή την απογραφή, στις Κεραμάτες κατοικούσαν 7 οικογένειες (χανέδες) με συνολικό πληθυσμό 51 άτομα (25 άνδρες, 26 γυναίκες).

Κατά τη διάρκεια του ατυχή Ελληνοτουρκικού πολέμου του 1897, το χωριό απελευθερώθηκε προσωρινά. Όπως αναφέρεται στην «Ιστορία του Ελληνικού Έθνους», ο Ελληνικός στρατός μέχρι το βράδυ της 23ης Απριλίου 1897 είχε ελευθερώσει τα χωριά Κεραμάτες, Γαβριά, Ψαθοτόπι, Μύτικας, Ανέζα, Καλογερικό, Βίγλα, Ράχη, Καλόβατος, Πλησιοί, Κιρκιζάτες, Στρογγυλή, Ζαβάκα, Καλομόδια, Αγία Παρασκευή Άρτας, Κωστακιοί, Ακροποταμιά, Νεοχώρι, Ανθότοπος, Χαλκιάδες, Ρόκκα, Άγιος Σπυρίδωνας, Ελευθεροχώρι, Καμπή και την πόλη της Φιλιππιάδας. Τελικά με την μεσολάβηση των ευρωπαϊκών δυνάμεων και της Ρωσίας, στις 20 Σεπτεμβρίου οι εχθροπραξίες σταμάτησαν και υπογράφηκε ειρήνη.

Η απελευθέρωση των Κεραματών έλαβε χώρα το διάστημα ανάμεσα στις 6 και 9 Οκτωβρίου 1912, όπου τα πρώτα ελληνικά τάγματα, πέρασαν τη γέφυρα της Άρτας και στις 2 το μεσημέρι απώθησαν τους Τούρκους και εδραιώθηκαν στους Κωστακιούς και την περιοχή Μαρατιού. Τις επόμενες 2 ημέρες, ο ελληνικός στρατός κατέλαβε και οχύρωσε τα γύρω χωριά Πλησιούς, Ρόκκα, Χαλκιάδες.

Το 1910, η Μητρόπολη Νικοπόλεως και Πρεβέζης δημοσιοποιεί τα στοιχεία της απογραφής που πραγματοποίησε το ίδιο έτος σε όλη την εκκλησιαστική περιφέρεια και μας πληροφορεί ότι οι Κεραμάτες υπαγόταν στο τμήμα Λούρου και στο χωριό κατοικούσαν 57 άτομα.

Διοικητικές μεταβολές Το 1919, οι Κεραμάτες ενώθηκαν με την γειτονική κοινότητα Αγίας Παρασκευής. Η αναγνώριση των Κεραματών ως αυτόνομη κοινότητα έγινε το 1946. Το 1997 η κοινότητα καταργήθηκε και σύμφωνα με το Σχέδιο Καποδίστρια, οι Κεραμάτες αποτέλεσαν δημοτικό διαμέρισμα του Δήμου Αρταίων όπου και παρέμειναν με βάση τη νέα διοικητική διαίρεση που προβλέπει το Σχέδιο Καλλικράτης.

Τοποθεσία και πρόσβαση Το χωριό γειτνιάζει με τα χωριά: Κωστακιούς, Αγία Παρασκευή, Ανθότοπος και Καλομόδια.

Αθλητισμός

Ο Ερμής Κεραματών είναι η ποδοσφαιρική ομάδα του χωριού.

Σημαντικά πρόσωπα

Κωνσταντίνος Κατέρος : καταδρομέας, ο οποίος έχασε τη ζωή του στις 22 Ιουλίου 1974, στο καταρριφθέν αεροσκάφος «Νίκη 4», Νοράτλας 52-13, κατά τη διάρκεια της Τουρκικής εισβολής στην Κύπρο.
Χάρτης Κεραματών